Callisto (bulan) - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

Callisto
كاليستو
	Pemandangan rupa muka Callisto yang banyak kawah di kawasan hemisfera anti-Musytari yang diperoleh daripada kapal angkasa Galileo NASA pada 2001. Struktur hentaman Asgard yang besar terletak di bahagian kanan atas.
Penemuan
Ditemui oleh	Galileo Galilei
Tarikh penemuan	7 Januari 1610
Designasi
Sebutan	/kəˈlɪstoʊ/
Dinamakan sempena	Pari-pari Callisto dalam mitologi Yunani
Nama alternatif	Musytari IV
Adjektif	Callistoan, Callistonian
Ciri-ciri orbit
Periapsis	1 869 000 km
Apoapsis	1 897 000 km
Paksi semimajor	1 882 700 km
Kesipian	0.007 4
Tempoh orbit	16.689 018 4 d
Kelajuan purata orbit	8.204 km/s
Kecondongan	0.192° (kepada satah Laplace tempatan)
Satelit	Musytari
Ciri-ciri fizikal
Min jejari	2410.3 ± 1.5 km (0.378 Bumi)
Luas permukaan	7.30 × 107 km2 (0.143 Bumi)
Isi padu	5.9 × 1010 km3 (0.0541 Bumi)
Jisim	1.075 938 ± 0.000 137 × 1023 kg (0.018 Bumi)
Min ketumpatan	1.834 4 ± 0.003 4 g/cm3
Graviti permukaan khatulistiwa	1.235 m/s2 (0.126 g)
Halaju lepas	2.440 km/s
Tempoh putaran	Segerak
Kecondongan paksi	Sifar
Albedo	0.22 (geometri)
Magnitud ketara	5.65 (pertentangan)
Atmosfera
Tekanan atmosfera	7.5 pbar
Komposisi	~4 × 108 cm−3 karbon dioksida; sehingga 2 × 1010 cm−3 oksigen molekul(O2)
	sunting Lihat pendokumenan templat ini

Callisto atau juga dikenali sebagai Musytari IV merupakan bulan kedua terbesar bagi planet Musytari dan bulan ketiga terbesar dalam Sistem Suria. Ia dijumpai oleh Galileo Galilei pada tahun 1610 dan namanya berasal daripada nama pari-pari di dalam mitologi Yunani. Daripada segi jarak, Callisto ialah bulan terjauh dalam kalangan bulan Galileo dan ia mempunyai jejari orbit kira-kira 1,880,000 kilometer (1,170,000 bt).^[3] Ia tidak membentuk sebahagian daripada resonans orbit yang memberi kesan kepada tiga bulan Galileo yang lain (Io, Europa dan Ganymede) dan oleh itu, ia tidak mengalami pemanasan pasang surut yang ketara.^[9] Putaran Callisto adalah segerak dengan revolusinya mengelilingi Musytari, jadi hemisfera yang sama sentiasa menghadap ke dalam di mana Musytari sentiasa kelihatan "berdiri tegak" di langit Callisto. Callisto kurang dipengaruhi oleh magnetosfera Musytari berbanding bulan dalam yang lain kerana orbitnya yang lebih jauh.^[10]

Callisto terdiri daripada bahan batuan dan ais yang hampir sama dengan min ketumpatan kira-kira 1.83 g/cm³. Sebatian pada Callisto yang dikesan secara spektroskopik ialah ais air, karbon dioksida, silikat dan sebatian organik. Siasatan oleh kapal angkasa Galileo mendapati bahawa Callisto mungkin mempunyai teras silikat yang kecil dan mungkin juga lautan air cecair di bawah permukaan pada kedalaman lebih daripada 100 kilometer (62 bt).^[11]^[12]

Lampiran[sunting | sunting sumber]

Nota[sunting | sunting sumber]

^ Periapsis diperoleh daripada paksi semimajor (a) dan kesipian (e): $a(1-e)$ .
^ Apoapsis diperoleh daripada paksi semimajor (a) dan kesipian (e): $a(1+e)$ .
^ Luas permukaan diperoleh daripada jejari (r): $4\pi r^{2}$ .
^ Isi padu diperoleh daripada jejari (r): ${\frac {4}{3}}\pi r^{3}$ .
^ Graviti permukaan diperoleh daripada jisim (m), pemalar graviti (G) dan jejari (r): ${\frac {Gm}{r^{2}}}$ .
^ Halaju lepas diperoleh daripada jisim (m), pemalar graviti (G) dan jejari (r): $\textstyle {\sqrt {\frac {2Gm}{r}}}$ .

Rujukan[sunting | sunting sumber]

^ Galilei, G.; Sidereus Nuncius Diarkibkan 2009-08-23 di Wayback Machine (13 Mac 1610)
^ Dalam transkripsi kamus Amerika Syarikat, kə·lĭs′·tō, atau sebagai [Καλλιστώ] Error: {{Lang-xx}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Planetary Satellite Mean Orbital Parameters". Makmal Perejangan Jet, Institut Teknologi California.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Anderson, J. D. (2001). "Shape, mean radius, gravity field and interior structure of Callisto". Icarus. 153 (1): 157–161. Bibcode:2001Icar..153..157A. doi:10.1006/icar.2001.6664. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)
^ ^a ^b Moore, Jeffrey M. (2004). "Callisto" (PDF). Dalam Bagenal, F.; Dowling, T.E.; McKinnon, W.B. (penyunting). Musytari: Planet, Satelit dan Magnetosfera. Cambridge University Press. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)CS1 maint: multiple names: editors list (link)
^ "Classic Satellites of the Solar System". Observatorio ARVAL. Dicapai pada 13 Julai 2007.
^ ^a ^b Carlson, R. W. (1999). "A Tenuous Carbon Dioxide Atmosphere on Jupiter's Moon Callisto" (PDF). Sains. 283 (5403): 820–821. Bibcode:1999Sci...283..820C. doi:10.1126/science.283.5403.820. PMID 9933159. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2008-10-03. Dicapai pada 2013-11-15. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)
^ Liang, M. C. (2005). "Atmosphere of Callisto" (PDF). Jurnal Penyelidikan Geofizik. 110 (E2): E02003. Bibcode:2005JGRE..11002003L. doi:10.1029/2004JE002322. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2011-12-12. Dicapai pada 2013-11-15. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)
^ Musotto, Susanna (2002). "Numerical Simulations of the Orbits of the Galilean Satellites". Icarus. 159 (2): 500–504. Bibcode:2002Icar..159..500M. doi:10.1006/icar.2002.6939. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)
^ Cooper, John F. (2001). "Energetic Ion and Electron Irradiation of the Icy Galilean Satellites" (PDF). Icarus. 139 (1): 133–159. Bibcode:2001Icar..149..133C. doi:10.1006/icar.2000.6498. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)
^ Kuskov, O.L. (2005). "Internal structure of Europa and Callisto". Icarus. 177 (2): 550–369. Bibcode:2005Icar..177..550K. doi:10.1016/j.icarus.2005.04.014. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)
^ Showman, Adam P. (1999). "The Galilean Satellites" (PDF). Sains. 286 (5437): 77–84. doi:10.1126/science.286.5437.77. PMID 10506564. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

Profil Callisto Diarkibkan 2014-03-28 di Wayback Machine di tapak Penjelajahan Sistem Suria NASA
Laman Callisto di The Nine Planets
Laman Callisto di Views of the Solar System
Tatanama Callisto dan peta Callisto dengan nama-nama ciri daripada laman Tatanama Planet USGS
Filem putaran Callisto Diarkibkan 2010-06-01 di Wayback Machine daripada Pentadbiran Lautan dan Atmosfera Kebangsaan

Rencana berkenaan astronomi dan angkasa lepas ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

[3] Periapsis diperoleh daripada paksi semimajor (a) dan kesipian (e): $a(1-e)$ .

[4] Apoapsis diperoleh daripada paksi semimajor (a) dan kesipian (e): $a(1+e)$ .

[7] Luas permukaan diperoleh daripada jejari (r): $4\pi r^{2}$ .

[8] Isi padu diperoleh daripada jejari (r): ${\frac {4}{3}}\pi r^{3}$ .

[9] Graviti permukaan diperoleh daripada jisim (m), pemalar graviti (G) dan jejari (r): ${\frac {Gm}{r^{2}}}$ .

[10] Halaju lepas diperoleh daripada jisim (m), pemalar graviti (G) dan jejari (r): $\textstyle {\sqrt {\frac {2Gm}{r}}}$ .

[Galilei-1] Galilei, G.; Sidereus Nuncius Diarkibkan 2009-08-23 di Wayback Machine (13 Mac 1610)

[2] Dalam transkripsi kamus Amerika Syarikat, kə·lĭs′·tō, atau sebagai [Καλλιστώ] Error: {{Lang-xx}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)

[orbit-5] "Planetary Satellite Mean Orbital Parameters". Makmal Perejangan Jet, Institut Teknologi California.

[Anderson_2001-6] Anderson, J. D. (2001). "Shape, mean radius, gravity field and interior structure of Callisto". Icarus. 153 (1): 157–161. Bibcode:2001Icar..153..157A. doi:10.1006/icar.2001.6664. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

[Moore2004-11] Moore, Jeffrey M. (2004). "Callisto" (PDF). Dalam Bagenal, F.; Dowling, T.E.; McKinnon, W.B. (penyunting). Musytari: Planet, Satelit dan Magnetosfera. Cambridge University Press. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)CS1 maint: multiple names: editors list (link)

[magnitude-12] "Classic Satellites of the Solar System". Observatorio ARVAL. Dicapai pada 13 Julai 2007.

[Carlson_1999-13] Carlson, R. W. (1999). "A Tenuous Carbon Dioxide Atmosphere on Jupiter's Moon Callisto" (PDF). Sains. 283 (5403): 820–821. Bibcode:1999Sci...283..820C. doi:10.1126/science.283.5403.820. PMID 9933159. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2008-10-03. Dicapai pada 2013-11-15. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

[Liang_2005-14] Liang, M. C. (2005). "Atmosphere of Callisto" (PDF). Jurnal Penyelidikan Geofizik. 110 (E2): E02003. Bibcode:2005JGRE..11002003L. doi:10.1029/2004JE002322. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2011-12-12. Dicapai pada 2013-11-15. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

[Musotto2002-15] Musotto, Susanna (2002). "Numerical Simulations of the Orbits of the Galilean Satellites". Icarus. 159 (2): 500–504. Bibcode:2002Icar..159..500M. doi:10.1006/icar.2002.6939. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

[Cooper2001-16] Cooper, John F. (2001). "Energetic Ion and Electron Irradiation of the Icy Galilean Satellites" (PDF). Icarus. 139 (1): 133–159. Bibcode:2001Icar..149..133C. doi:10.1006/icar.2000.6498. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

[Kuskov2005-17] Kuskov, O.L. (2005). "Internal structure of Europa and Callisto". Icarus. 177 (2): 550–369. Bibcode:2005Icar..177..550K. doi:10.1016/j.icarus.2005.04.014. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

[Showman1999-18] Showman, Adam P. (1999). "The Galilean Satellites" (PDF). Sains. 286 (5437): 77–84. doi:10.1126/science.286.5437.77. PMID 10506564. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)

[1]

[2]

[a]

[b]

[3]

[4]

[c]

[d]

[e]

[f]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

l b s Musytari
Bulan major	Io · Europa · Ganymede · Callisto
Sifat-sifat	Atmosfera · Gelang · Satelit semula jadi
Penjelajahan	Program Pioneer · Program Voyager · Galileo (kapal angkasa lepas) · Juno (kapal angkasa lepas) · Pengorbit Europa
Lain	Jupiter-crosser asteroid · Trojan asteroid · Earthly Branches · Colonization · Comet Shoemaker-Levy 9

l b s Bulan dalam Sistem Suria
Bulan planet	Bumi Marikh Musytari Zuhal Uranus Neptun
Sistem bulan yang lain	Bulan asteroid Pluto Eris Haumea
Bulan terbesar	Ganymede Titan Callisto Io Bulan Europa Triton Titania Rhea Oberon Iapetus Charon Umbriel Ariel Dione Tethys Dysnomia Enceladus Miranda Proteus Mimas
Nalar Tak nalar Bulan dalam Trojan Senarai Penamaan