Sebuah perdemangan, juga dipanggil kedemangan (duchy dan dukedom masing-masing) adalah sebuah negara zaman pertengahan, jajahan, kuripan atau kawasan yang diperintah oleh seorang demang.[1] Perkataan ini merupakan penyelarasan dari kata per-Demang-an.
Dalam budaya Eropah
[sunting | sunting sumber]Istilah duchy atau dukedom dalam bahasa Inggeris dipadankan dengan "perdemangan" dan "kedemangan", sementara grand duchy dipadankan dengan "perdemangan besar". Hal ini dapat ditemukan di setiap negara monarki di Eropah, biasanya di Britania Raya dan Luxembourg.
Dalam warisan budaya Eropah yang biasa, seorang demang besar (grand duke) merupakan gelaran ketiga tertinggi dalam kedudukan monarki iaitu selepas maharaja dan raja. Ia sinonim dengan kebanyakan bahasa Slavik dan Baltik (Rusia, Lithuania, dsb.) yang mana diterjemahkan sebagai pengiran besar, berlawanan dengan kebanyakan bahasa-bahasa Jerman dan Roman Eropah (Inggeris, Perancis, Sepanyol, Itali dsb.) yang mana penyataannya berkaitan dengan demang agung.[2] Tidak seperti seorang demang, demang besar berdaulat dianggap sebagai "raja" (atau di Jerman, 'bangsawan raja', Königsadel). Bentuk sesuai untuk menyebut seorang demang agung adalah Duli Yang Teramat Mulia,[3] di mana untuk seorang demang bukan berketurunan raja di United Kingdom dipanggil Yang Berahmat.
Pernah wujud perbezaan penting antara "demang berdaulat" dan demang yang merupakan bangsawan biasa di seluruh Eropah. Beberapa perdemangan bersejarah berdaulat di kawasan yang akan menjadi sebahagian daripada negara bangsa hanya semasa era moden, seperti yang berlaku di Jerman (sebelumnya sebuah empayar persekutuan) dan Itali (sebelum ini sebuah kerajaan bersatu). Sebaliknya, yang lain adalah daerah bawahan kerajaan-kerajaan itu yang telah bersatu sama ada sebahagian atau sepenuhnya semasa era pertengahan, seperti Perancis, Sepanyol, Sicily, Naples, dan Negara Paus.
Contoh
[sunting | sunting sumber]Di Perancis, beberapa perdemangan telah wujud pada zaman pertengahan, termasuk Normandy, Burgundy, Brittany, dan Aquitaine.
Perdemangan stem Jerman zaman pertengahan (Bahasa Jerman: Stammesherzogtum, secara harfiah "perdemangan puak," gelaran rasmi pemerintahnya ialah Herzog atau "demang") dikaitkan dengan Kerajaan Frank dan sepadan dengan kawasan penempatan puak-puak utama Jerman. Mereka membentuk nukleus negara feudal utama yang terdiri daripada era awal Empayar Rom Suci negara Jerman (961-1806; dalam bahasa Jerman: Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation). Ini adalah Schwaben (Swabia, terutamanya negara Jerman masa kini Baden-Württemberg), Bayern (Bavaria), dan Sachsen (Saxony) pada zaman pra-Carolingian, di mana Franken (Franconia, pada masa ini merupakan bahagian utara negara Jerman. Bavaria) dan Lothringen (Lorraine, kini sebahagian besar daripada Perancis) telah ditambah pada zaman pasca Carolingian. Seperti yang disebutkan di atas, demang sedemikian digelar Herzog (harfiah "orang yang memimpin [tentera]").
Di England zaman pertengahan, perdemangan yang dikaitkan dengan wilayah Lancashire dan Cornwall telah diwujudkan, dengan kuasa dan estet tanah tertentu yang terakru kepada demang mereka. Perdemangan Lancaster telah diwujudkan pada tahun 1351 tetapi digabungkan dengan Mahkota apabila, pada tahun 1399, Henry Bolingbroke, Demang Lancaster, menaiki takhta England sebagai Henry IV. Pada masa kini, Perdemangan Lancaster sentiasa menjadi milik kerajaan dan pendapatannya ialah Privy Purse. Perdemangan Cornwall telah diwujudkan pada tahun 1337 dan dipegang berturut-turut oleh Demang Cornwall, yang juga pewaris takhta. Pada masa kini, Perdemangan Cornwall adalah milik waris kerajaan, jika ada: ia kembali kepada Mahkota tanpa kehadiran waris yang jelas dan secara automatik dianugerahkan kepada waris selepas lahir. Perdemangan ini hari ini kebanyakannya telah kehilangan sebarang peranan politik bukan upacara, tetapi menjana pendapatan persendirian pemegangnya. Semasa Perang Bunga Mawar, Demang York berjaya masuk ke Kota York, dengan hanya mendakwa tidak membahayakan dan haknya untuk memiliki "Perdemangan York."[4] Mana-mana dan semua demang feudal yang membentuk tampalan England sejak itu telah diserap dalam Keluarga Diraja. Selain Cornwall dan Lancaster, kedemangan diraja British adalah tituler dan tidak termasuk pegangan tanah. Kedemangan bukan diraja dikaitkan dengan harta kedemangan, tetapi ini dimaksudkan sebagai harta persendirian demang, tanpa sebarang keistimewaan feudal lain. Pada masa ini, semua perdemangan merdeka (iaitu, berdaulat) telah lenyap.
Senarai Perdemangan
[sunting | sunting sumber]Wilayah dan kegabenoran Baltik
[sunting | sunting sumber]- Perdemangan Courland dan Semigallia
- Perdemangan Estonia (nyahkekaburan)
- Perdemangan Livonia
- Perdemangan Baltik Syarikat
Croatia
[sunting | sunting sumber]Denmark
[sunting | sunting sumber]- Perdemangan Schleswig
- Perdemangan Holstein (secara rasmi sebahagian daripada Empayar Rom Suci)
England
[sunting | sunting sumber]Perancis
[sunting | sunting sumber]- Perdemangan Anjou
- Perdemangan Aquitaine
- Perdemangan Berry
- Perdemangan Bourbon
- Perdemangan Brittany
- Perdemangan Burgundy
- Perdemangan Gascony
- Perdemangan Guyenne
- Perdemangan Normandy
- Perdemangan Orléans
- Perdemangan Lorraine
Georgia
[sunting | sunting sumber]Empayar Rom Suci
[sunting | sunting sumber]- Perdemangan Alsace (dalam Inggeris juga "Alsatia")
- Perdemangan Austria (kemudian Keharyapatihan Austria, dalam Jerman: Erzherzogtum Österreich)
- Perdemangan Bavaria
- Perdemangan Bohemia
- Perdemangan Brabant
- Perdemangan Bremen
- Perdemangan Brunswick
- Perdemangan Carinthia
- Perdemangan Carniola
- Perdemangan Franconia
- Perdemangan Gelders
- Perdemangan Holstein
- Perdemangan Jülich
- Perdemangan Lauenburg
- Perdemangan Limburg
- Perdemangan Lorraine Atasan
- Perdemangan Lorraine Bawahan
- Perdemangan Luxemburg (Sebuah perdemangan agung sejak 1815; lihat di atas)
- Perdemangan Magdeburg
- Perdemangan Mecklenburg
- Perdemangan Oldenburg
- Perdemangan Palatinate-Zweibrücken
- Perdemangan Pomerania
- Perdemangan Salzburg
- Perdemangan Savoy
- Perdemangan Saxe-Altenburg
- Perdemangan Saxe-Coburg and Gotha
- Perdemangan Saxe-Meiningen
- Perdemangan Saxony
- Perdemangan Styria
- Perdemangan Swabia
- Perdemangan Thuringia
- Perdemangan Westphalia
- Perdemangan Württemberg
Perdemangan-perdemangan berikut merupakan sebahagian daripada Kerajaan Itali pada zaman pertengahan, yang merupakan sebahagian daripada Empayar Rom Suci:
- Perdemangan Milan
- Perdemangan Mantua
- Perdemangan Sabbioneta
- Perdemangan Montferrat
- Perdemangan Guastalla
- Perdemangan Modena dan Reggio
- Perdemangan Mirandola
- Perdemangan Massa dan Carrara
Naples
[sunting | sunting sumber]Negeri Paus (Holy See)
[sunting | sunting sumber]Poland
[sunting | sunting sumber]Slovakia
[sunting | sunting sumber]Sepanyol
[sunting | sunting sumber]Sweden
[sunting | sunting sumber]Semua wilayah Sweden mempunyai hak untuk memegang pemuntal demangan dalam tangan mereka.[5][6] Raja memberi putera dan puteri gelaran ducal kepada mereka. Perdemangan-Perdemangan diraja yang ada sekarang ialah:
- Västergötland
- Värmland
- Gästrikland dan Hälsingland tergabung
- Östergötland
- Gotland
- Ångermanland
- Skåne
- Södermanland
- Dalarna
- Blekinge
- Halland
- Uppland
Negeri-negeri tentera salib
[sunting | sunting sumber]Perdemangan semasa atau sejarah yang lain
[sunting | sunting sumber]- Perdemangan Frank
- Perdemangan Pannonia Bawahan
- Perdemangan Gascony
- Perdemangan Limburg
- Perdemangan Livonia
- Perdemangan Vasconia
Negeri-negeri Nusantara
[sunting | sunting sumber]Lihat juga
[sunting | sunting sumber]Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ "Penakrifan istilah "demang"". www.prpm.dbp.gov.my. Dicapai pada 2024-02-19.
- ^ Meyers Taschenlexikon Geschichte 1982, vol. 2, p. 319.
- ^ Meyers Taschenlexikon Geschichte 1982, vol. 1, p. 21.
- ^ Ltd, Not Panicking. "h2g2 - The Second War of the Roses - Edited Entry". h2g2.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-20. Dicapai pada 2021-11-28.
- ^ Clara Nevéus in Ny svensk vapenbok 1992 Streiffert & Riksarkivet, Stockholm ISBN 91-7886-092-X p. 17
- ^ "Vad är heraldik?". Heraldik (dalam bahasa Sweden). Dicapai pada 2021-11-28.
Pautan luar
[sunting | sunting sumber] |
Cari Perdemangan dalam Wikikamus bahasa Melayu, kamus bebas. |
Templat:Terms for types of administrative territorial entities
| Perpustakaan negara | |
|---|---|
| Lain-lain | |
