Hasmah binti Mohamad Ali[2] (Jawi: حسمه بنت محمد علي; lahir 12 Julai 1926), lebih dikenali sebagai Siti Hasmah, ialah seorang doktor perubatan dan penjawat awam Malaysia yang pernah menjadi pasangan Perdana Menteri Malaysia dari tahun 1981 hingga 2003 dan sekali lagi dari 2018 hingga 2020, sebagai isteri kepada Mahathir Mohamad.[3][4] Di Malaysia, Siti Hasmah dihormati dengan gelaran Ibu Negara.[5] Pada usia 99 tahun, beliau kini merupakan isteri perdana menteri Malaysia yang paling lama hidup.
Dilahirkan di Klang, Selangor, Siti Hasmah pernah berkhidmat sebagai canselor Universiti Multimedia. Sebagai seorang doktor di Kedah, beliau aktif mempromosikan kesihatan awam dan luar bandar dengan menganjurkan inisiatif untuk meningkatkan kebersihan, menggalakkan gaya hidup sihat serta menyediakan program imunisasi untuk kanak-kanak.[6]
Kehidupan awal dan pendidikan
Siti Hasmah dilahirkan pada 12 Julai 1926 di Klang, Selangor, sebagai seorang wanita Melayu berketurunan Minangkabau dari Negeri Sembilan, Malaysia. Bapanya, Haji Mohd Ali, merupakan pegawai kerajaan, manakala ibunya, Hajah Siti Khatijah binti Ahmad, seorang suri rumah.[7]
Siti Hasmah merupakan anak keenam daripada sepuluh adik-beradik dalam sebuah keluarga yang banyak menyumbang kepada pembangunan Malaysia. Abang beliau, Ismail Mohamed Ali, merupakan Gabenor kedua Bank Negara Malaysia dari tahun 1962 hingga 1980 dan pengerusi pertama Permodalan Nasional Berhad (PNB). Seorang lagi abang beliau, Jeneral (Bersara) Mohamed Hashim bin Mohd Ali, pernah berkhidmat sebagai Panglima Angkatan Tentera Malaysia dari 1987 hingga 1992. Abang beliau yang lain, Ahmad Razali Mohd Ali, merupakan Menteri Besar Selangor yang ke-10, manakala kakaknya, Saleha Mohd Ali, terlibat dalam penubuhan UMNO dan merupakan tokoh terkenal dalam bidang perubatan di Malaysia.[8]
Siti Hasmah bersekolah di SMK St. Mary, Kuala Lumpur. Beliau memperoleh Ijazah Sarjana Muda Perubatan dan Pembedahan (MBBS) dari Universiti Malaya di Singapura.[9] Beliau merupakan antara wanita Melayu pertama yang mendaftar dalam kursus perubatan di Kolej Perubatan King Edward VII di Singapura (kini Sekolah Perubatan Yong Loo Lin).[10][11]
Pada tahun 1955, beliau menamatkan pengajian dan menjadi seorang doktor perubatan dari Fakulti Perubatan, Universiti Malaya, yang ketika itu terletak di Singapura. Beliau kemudian menyertai perkhidmatan kesihatan kerajaan dan merupakan antara doktor wanita Melayu terawal di Persekutuan Tanah Melayu.[12]
Siti Hasmah mencipta beberapa pencapaian penting dalam Kementerian Kesihatan, termasuk menjadi wanita pertama di Malaysia yang berkhidmat sebagai pegawai perubatan dalam Jabatan Kesihatan Ibu dan Anak pada tahun 1965.[13] Pada tahun 1966, beliau menyertai program sijil kesihatan awam di Sekolah Kesihatan Awam Universiti Michigan, Amerika Syarikat.[14]
Pada tahun 1974, beliau menjadi wanita pertama yang dilantik sebagai Pegawai Kesihatan Ibu dan Anak Negeri Kedah. Sepanjang perkhidmatannya, Siti Hasmah berjaya mengurangkan kadar kematian bayi daripada 75 bagi setiap 1,000 kepada hanya 6 bagi setiap 1,000.[15]
Beliau juga merupakan penulis beberapa artikel mengenai perubatan keluarga serta faktor sosioekonomi yang berkaitan dengan kehamilan dan kelahiran anak di Malaysia.[16] Selain itu, Siti Hasmah pernah berkhidmat sebagai pensyarah di Fakulti Pergigian, Universiti Malaya.[16]
Pasangan Perdana Menteri Malaysia
1981-2003
Siti Hasmah menggunakan kedudukannya sebagai isteri Perdana Menteri untuk memperjuangkan kesihatan wanita, perancangan keluarga, kawalan penyalahgunaan dadah, dan celik huruf dewasa.[17] Beliau juga pernah memegang pelbagai jawatan seperti berikut:
- Presiden Persatuan Pandu Puteri Malaysia[17]
- Pengerusi Persatuan Perancang Keluarga Kedah[17]
- Presiden Yayasan Persatuan Perubatan Malaysia[17]
- Presiden Persatuan Pemulihan Kanak-kanak Terencat Akal[17]
- Naib Presiden Persekutuan Persatuan Perancang Keluarga Malaysia[17]
- Penaung Persatuan Kesihatan Ibu dan Neonat Malaysia[17]
- Penaung Persatuan Pediatrik Malaysia[17]
- Penaung Persatuan Badminton Malaysia (BAM)[18]
Sebagai Penaung Persatuan Wanita Asia Selatan dan Pasifik (PPSEAWA) Malaysia, Siti Hasmah menghadiri dan menyampaikan ucapan dasar di Persidangan Tiga Tahun Sekali di Tokyo (1984), Bangkok (1991), dan Tonga (1994).[19] Beliau juga pernah berkhidmat sebagai Canselor pertama Universiti Multimedia (MMU) selama 15 tahun, dari 1997 hingga 2012.[20]
Siti Hasmah memainkan peranan penting dalam mengetengahkan Malaysia dan wanita-wanitanya ke peringkat antarabangsa. Beliau telah bertemu dan berbincang dengan tokoh-tokoh terkenal termasuk Nancy Reagan, isteri kepada Presiden Amerika Syarikat Ronald Reagan; Rosalynn Carter, isteri kepada Presiden Jimmy Carter; Ratu Fabiola dari Belgium; Ratu Noor dari Jordan; Ratu Elizabeth II dari United Kingdom; dan Cherie Blair, isteri kepada Perdana Menteri United Kingdom Tony Blair, yang pernah berbual secara diplomatik dengannya.[21]
Pada September 1995, Siti Hasmah mengetuai delegasi Malaysia ke Persidangan Dunia Keempat Wanita anjuran Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu di Beijing, dan menyampaikan ucapan bertajuk “Kesaksamaan, Pembangunan dan Keamanan: Dunia yang Prihatin”.[22]
Pada Ogos 1999, seorang lelaki cuba merempuh kenderaan kerajaan yang membawa Siti Hasmah, namun berjaya dihalang oleh pasukan keselamatan dan akhirnya ditahan.[23]
Pada Mac 2000, Siti Hasmah mengetuai delegasi Malaysia dalam lawatan muhibah lima hari ke Iraq bagi menilai kesan sekatan ekonomi terhadap wanita dan kanak-kanak. Delegasi tersebut melawat hospital, rumah anak yatim dan rumah warga emas sambil membawa bekalan perubatan penting. Sepanjang lawatan itu, beliau bertemu Timbalan Perdana Menteri Iraq, Tariq Aziz dan kemudian dijemput untuk mengadakan pertemuan ringkas dengan Presiden Saddam Hussein.[24] Beliau kemudian mendedahkan bahawa pertemuan itu dirahsiakan sehingga ia berlangsung, termasuk daripada pasukan keselamatannya dan Mahathir sendiri. Dalam perbualan itu, Saddam menyatakan penghargaan kepada Malaysia atas sokongan dalam usaha menamatkan sekatan.[25]
Pada Oktober 2003, sebelum tempoh beliau sebagai isteri Perdana Menteri berakhir, Siti Hasmah mempengerusikan Dialog Wanita Pertama bertemakan "Wanita, Keamanan dan Pembangunan" semasa Sidang Kemuncak Pertubuhan Kerjasama Islam (OIC) ke-10. Dialog tersebut menumpukan kepada peranan wanita dalam pembinaan negara dan satu resolusi 10 perkara telah dibentangkan untuk mempromosikan pembangunan mampan dan kesaksamaan gender.[26]
2018-2020
Siti Hasmah sekali lagi berkhidmat sebagai isteri Perdana Menteri selepas suaminya dilantik semula pada 10 Mei 2018.[27] Kemudian pada bulan November, beliau melancarkan kedai buku 24 jam pertama di Malaysia, BookXcess Cyberjaya, di mana beliau menandatangani plak yang tertulis kata-kata: ‘Pahlawan buku dan seorang yang benar-benar percaya kepada kuasa membaca’.[28][29] Sekitar waktu yang sama, sebuah video Siti Hasmah bertanya kepada Perdana Menteri Pakistan Imran Khan sama ada beliau boleh memegang tangannya telah tular, dengan para pengulas menyifatkan detik tersebut sebagai menyegarkan dan melangkaui diplomasi konvensional.[30]
Sumbangan sosial
Penyalahgunaan dadah
Sebagai Presiden BAKTI (Badan Amal Kebajikan Tenaga Isteri-isteri), Siti Hasmah aktif menyertai pelbagai inisiatif untuk meningkatkan kesedaran dalam kalangan golongan muda mengenai bahaya penyalahgunaan dadah. Pada tahun 1985, beliau menerima jemputan daripada Wanita Pertama Amerika Syarikat Nancy Reagan untuk menghadiri Persidangan Wanita Pertama mengenai Penyalahgunaan Dadah di Washington D.C. Dua tahun kemudian, pada tahun 1987, beliau mewakili Malaysia dalam Persidangan Antarabangsa mengenai Penyalahgunaan Dadah dan Pengedaran Haram di Vienna.[17]
Wanita luar bandar
Siti Hasmah juga aktif di peringkat antarabangsa dalam mempromosikan perjuangan wanita luar bandar. Pada tahun 1992, atas jemputan Ratu Fabiola dari Belgium, beliau menghadiri Sidang Kemuncak Wanita Pertama untuk Kemajuan Ekonomi Wanita Luar Bandar di Geneva. Beliau telah dipilih sebagai salah seorang daripada enam Ahli Teras Pelopor Wanita Pertama yang mewakili rantau Asia-Pasifik.[17]
Pada Februari 1994, Siti Hasmah menyertai Mesyuarat Majlis ISC yang diadakan di Brussels. Pada tahun berikutnya, pada September 1995, beliau dilantik sebagai Pengerusi Jawatankuasa Pemandu Serantau bagi Kemajuan Ekonomi Wanita Luar Bandar dan Kepulauan bagi rantau Asia-Pasifik. Menjelang November 1996, beliau telah memegang jawatan sebagai presiden.[17]
Kesihatan mental
Sebagai seorang doktor perubatan terlatih, Siti Hasmah juga mempunyai minat dalam kesihatan mental. Bekas Wanita Pertama Amerika Syarikat, Rosalynn Carter telah menjemput Siti Hasmah untuk berkhidmat dalam Jawatankuasa Kebangsaan Persekutuan Dunia untuk Kesihatan Mental yang dipengerusikan oleh Carter.[19]
Kehidupan peribadi
.jpg)
.jpg)
Pada Ogos 1956, Siti Hasmah berkahwin dengan Mahathir Mohamad. Mereka dikurniakan tujuh orang anak: Marina, Mirzan, Melinda, Mokhzani, Mukhriz, Maizura, dan Mazhar.[12] Pasangan ini bertemu semasa belajar di Kolej Perubatan King Edward VII di Singapura pada tahun 1947.[31] Anak lelaki mereka, Mukhriz, pernah dua kali menjawat jawatan sebagai Menteri Besar Kedah, iaitu dari 2013 hingga 2016 dan sekali lagi dari 2018 hingga 2020. Kebanyakan adik-beradik Siti Hasmah turut memegang jawatan penting dalam bidang ekonomi, ketenteraan dan politik negara seperti abangnya Ismail Mohamed Ali yang merupakan Gabenor ke-2 Bank Negara Malaysia, Mohamed Hashim bin Mohd Ali selaku Panglima Angkatan Tentera Malaysia ke-9, dan Ahmad Razali Mohd Ali, Menteri Besar Selangor ke-11.
Dalam memoirnya yang diterbitkan pada tahun 2016 bertajuk My Name is Hasmah, Siti Hasmah menggambarkan Mahathir sebagai ‘wira’ yang menyokongnya sepanjang pengajian, terutamanya ketika beliau menghadapi kesukaran dalam subjek Fizik dan Kimia.[32] Beliau juga merujuk Mahathir sebagai "budak dari negeri sawah padi", merujuk kepada asal-usul Mahathir dari negeri Kedah.[33]
Siti Hasmah dikenali sebagai seorang yang penyayang, pencinta kucing dan peminat muzik.[34] Beliau mula belajar bermain biola pada usia 16 tahun tetapi berhenti beberapa tahun kemudian, sebelum menyambung semula minat tersebut lebih 70 tahun kemudian.[35] Pada tahun 2018, biolanya dilelong dengan harga RM35,000 untuk menyokong kempen Pakatan Harapan sempena Pilihan raya umum ke-14.[36] Selain itu, dalam usia 70-an, beliau mula belajar bahasa Perancis dan berjaya lulus peperiksaan.[37] Pada Disember 2015, Siti Hasmah mula belajar alat muzik baharu, iaitu erhu.[38]
Siti Hasmah sering mengiringi Mahathir dalam lawatan rasmi dan percutian, bermula dengan lawatan pertama mereka ke Jepun pada tahun 1961. Sepanjang tempoh itu, beliau telah mengunjungi hampir setiap negara di dunia termasuk pulau-pulau terpencil dan Antartika, dengan Afghanistan sebagai satu-satunya pengecualian. Jepun kekal sebagai destinasi percutian kegemaran mereka. Siti Hasmah pernah menyatakan bahawa beliau menonton filem Star Wars bersama Mahathir di Houston, Amerika Syarikat.[39]
Berbeza dengan ramai wanita Muslim di Malaysia yang mengenakan tudung, Siti Hasmah tidak memakainya.[40]
Pada Mac 2019, Siti Hasmah menjalani pembedahan untuk membuang ketulan kecil di payudara kirinya selepas ujian mamogram dan biopsi mengesahkan kehadirannya. Selepas pulih, beliau berkongsi pengalamannya menjalani rawatan kanser payudara semasa Kempen Kesedaran Kanser Payudara Peringkat Kuala Lumpur, serta menggesa wanita agar mengutamakan saringan awal dan rawatan segera.[41][42]
Pada 26 Ogos 2019, Siti Hasmah dimasukkan ke Pusat Perubatan Prince Court akibat keracunan makanan ringan.[43][44] Beliau sepatutnya menemani Mahathir dalam lawatan rasmi tiga hari ke Vietnam.[45] Semasa berada di Hanoi, Mahathir memaklumkan kepada wartawan bahawa keadaan isterinya telah bertambah baik dan beliau berhasrat melawatnya sebaik pulang ke Kuala Lumpur, sambil berkata, “Saya rindu dia… kami sudah berkahwin selama 60 tahun.”[46] Selepas tiga hari menerima rawatan, Siti Hasmah dibenarkan keluar dari hospital pada 29 Ogos.[47]
Pada 27 Oktober 2024, Siti Hasmah mendedahkan dalam satu temu bual di podcast Coffee with Ryan bahawa nama asalnya tidak mengandungi “Siti”. Beliau menjelaskan bahawa awalan itu ditambah pada tahun 1970-an apabila beliau dilantik sebagai pegawai perubatan, memandangkan nama “Siti” menjadi satu trend ketika itu. Beliau memohon agar orang ramai tidak lagi menggunakan “Siti” di hadapan namanya.[48]
Siti Hasmah juga merupakan penasihat kehormat kepada Yayasan Keamanan Global Perdana (Perdana Global Peace Foundation, PGPF).[49]
Anugerah dan penghargaan
Selama 23 tahun beliau dalam perkhidmatan awam, kerja-kerja sukarela, dan kepimpinan beliau dalam bidang kesihatan awam, literasi dan kawalan penyalahgunaan dadah, Siti Hasmah telah menerima banyak kepujian. Yang di-Pertuan Agong, dan juga sebagai Sultan Selangor dan Sultan Kedah, telah memberi gelaran pada dirinya.
Anugerah keilmuan
- Anugerah Pencapaian Kepimpinan Prof. Kazue K McLaren, oleh Konsortium Akademik Asia-Pasifik untuk Kesihatan Awam (1988)[50]
- Doktor Kehormat dalam Sains Perubatan, oleh Universiti Kebangsaan Malaysia, Malaysia (1991)
- Doktor Kehormat dalam Kesihatan Awam, oleh Kolej Diraja Ahli Fizik, Ireland (1992)
- Doktor Kehormat dalam Sastera Kemanusiaan (L.H.D.), oleh Universiti Indiana, Amerika Syarikat (1994)[51]
- Doktor Kehormat dalam Undang-Undang (L.L.D), oleh Universiti Victoria, Kanada (1994)[52]
Darjah kebesaran Malaysia
Malaysia:
Darjah Yang Mulia Setia Mahkota Malaysia (SSM) - Tun (2003)[53]
Melaka:
Darjah Utama Negeri Melaka (DUNM) - Datuk Seri Utama (2003)
Pulau Pinang:
Darjah Utama Pangkuan Negeri (DUPN) - Dato’ Seri Utama (2003)
Sabah:
Darjah Yang Amat Mulia Kinabalu (SPDK) - Datuk Seri Panglima (1994)
Dalam budaya masyhur
Tun Dr. Siti Hasmah diberikan penghargaan khas menerusi pementasan sandiwara Teater Tun Siti Hasmah yang dipentaskan di Panggung Sari, Istana Budaya pada November 2012. Sandiwara ini diarahkan oleh Erma Fatima dan dibintangi oleh Lisa Surihani sebagai Tun Siti Hasmah. Tun Siti Hasmah sendiri turut hadir pada malam pembukaan teater.[54]
Legasi
Sebuah bangunan milik Badan Amal dan Kebajikan Tenaga Isteri-Isteri Menteri dan Timbalan Menteri (BAKTI) telah mengabadikan nama beliau. Bangunan tersebut dikenali sebagai Bangunan BAKTI Siti Hasmah yang terletak di Taman Tun Dr. Ismail, Kuala Lumpur.[55]
Senama
- Kursi Profesor Dr Siti Hasmah Mohd Ali di Fakulti Pergigian, Universiti Malaya
- Perpustakaan Digital Siti Hasmah di Universiti Multimedia
- Dewan Dr Siti Hasmah, Rumah Puspanita milik Persatuan Suri dan Anggota Wanita Perkhidmatan Awam Malaysia
- Anugerah Tun Dr Siti Hasmah, anugerah tahunan sejak 2018 oleh Yayasan AIDS Malaysia
- Orkid hibrid Papilionanda Doctor Siti Hasmah[56]
- Orkid hibrid Dendrobium Mahathir Siti Hasmah[57]
Penerbitan
- Nama Saya Hasmah. Kumpulan Karangkraf, 2016.[58]
Lihat juga
Rujukan
- ^ "Dr Siti Hasmah pays tribute to brother Ismail Ali, the first Malaysian Bank Negara governor". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). 2018-10-08.
- ^ "'My name is just Hasmah, not Siti Hasmah'". The Star. 2024-10-27. Diarkibkan daripada yang asal pada 2025-04-16. Dicapai pada 2025-04-16.
- ^ "Don't forget Dr Siti Hasmah". New Straits Times. 2003-10-30.
- ^ "Thanks also to Dr Siti Hasmah". New Straits Times. 2003-10-31.
- ^ "Dr Siti Hasmah named 'Ibu Negara' for contributions to country". www.malaymail.com. 2019-08-22.
- ^ Ismail, Fauziah; Jay, Beatrice Nita (2019-05-12). "Siti Hasmah: 'Take care of your babies, take care of yourself'". NST Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ "Tun Dr. Siti Hasmah Bt Mohd Ali". Perdana Leadership Foundation (dalam bahasa Inggeris).
- ^ Tan, Wu Zhen (2018-05-14). "4 amazing things you might not have known about our First Lady: Tun Dr Siti Hasmah" (dalam bahasa Inggeris).
- ^ Biografi Wanita Malaysia. Kuala Lumpur: Pertubuhan Tindakan Wanita Islam (Malaysia). m/s. 138. OCLC 559286367.
- ^ AR, Zurairi (2018-07-12). "In birthday wish, Marina says Dr Siti Hasmah 'strong, steady hand' behind Dr M". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris).
- ^ Toh, Terence (2020-09-20). "Discover the pioneer life of Tun Dr Siti Hasmah in a new children's book". The Star (dalam bahasa Inggeris).
- ^ a b Information Malaysia. Berita Publ. Sdn. Bhd. 1975. m/s. 44.
- ^ Singh, Sharanjit (2018-11-13). "Dr M, wife conferred doctorate by Singapore alma mater". NST Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ Biography of the Early Malay Doctors 1900-1957 Malaya and Singapore (dalam bahasa Inggeris). Kuala Lumpur. 2012.
- ^ "Tun Dr. Siti Hasmah". Prestige Woman (dalam bahasa Inggeris). 2021-02-24.
- ^ a b "Faculty of Dentistry". dentistry.um.edu.my. 2021-12-09.
- ^ a b c d e f g h i j k "Dr Siti Hasmah a model for women". New Straits Times. 2003-11-01.
- ^ A Pictorial Journey Tun Dr. Mahathir. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors. 2004. m/s. 249. ISBN 967-61-1637-8.
- ^ a b "Tun Dr. Siti Hasmah Bt Mohd Ali". Perdana Leadership Foundation (dalam bahasa Inggeris).
- ^ "Dr Siti Hasmah celebrates 93rd birthday... by playing the violin for charity". www.malaymail.com. 2019-07-12.
- ^ "Tun Dr Siti Hasmah VIP Lounge Official Opening". Women's Institute of Management (dalam bahasa Inggeris). 2014-12-19.
- ^ "Happy 96th Birthday, Tun Dr Siti Hasmah". Perdana Leadership Foundation (dalam bahasa Inggeris). 2022-07-12.
- ^ "Man tries to ram car carrying Mahathir's wife". The Straits Times. 1999-08-14.
- ^ ALI, AISHAH (2019-07-12). "Happy sweet 93, Dr Siti Hasmah". NST Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ Jay, Fauziah Ismail and Beatrice Nita (2019-05-13). "'I didn't even tell security chief I was going to meet Saddam'". NST Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ "A `heavier' agenda perhaps?". New Straits Times. 2003-10-27.
- ^ Goh, Geraldine Tong & Norman (2018-06-06). "M'sians can hold their heads high after May 9, says Siti Hasmah". Malaysiakini.
- ^ "Siti Hasmah launches nation's first 24-hour bookstore". The Edge Malaysia. 2018-11-09.
- ^ Bernama (2018-11-09). "Siti Hasmah launches nation's first 24-hour bookstore". Malaysiakini.
- ^ "Malaysian PM Mahathir's wife holds Pakistan PM Khan's hand, winning hearts and tickling netizens". The Straits Times (dalam bahasa Inggeris). 2018-11-27. ISSN 0585-3923.
- ^ "Marina Mahathir celebrates parents' 64th wedding anniversary in a heartfelt Facebook post". TODAY (dalam bahasa Inggeris). 2020-08-05.
- ^ "Mahathir's wife Siti Hasmah has mixed feelings about his return to politics, but will stand by her man". TODAY (dalam bahasa Inggeris). 2018-05-08.
- ^ "On Dr M's 90th birthday, Siti Hasmah wishes to 'see his fight end'". TODAY (dalam bahasa Inggeris). 2015-07-10.
- ^ Kamal, Intan Maizura Ahmad (2022-02-13). "Being Siti Hasmah: Malaysia's former first lady's rare insights on what makes her tick!". NST Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ Ismail, Fauziah; Jay, Beatrice Nita (2019-05-26). "Tun Dr Siti Hasmah Mohamed Ali shows one can master the violin at any age!". NST Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ "Happy 95th, Tun Dr Siti!". Yayasan Kepimpinan Perdana (dalam bahasa Inggeris). 2021-07-12.
- ^ Au, Rachel (2018-05-24). "Tun Dr Siti Hasmah: 7 Things to know and what makes Malaysians love her". BURO. (dalam bahasa Inggeris).
- ^ FMT (2016-07-12). "Happy 90th birthday, Mummy". Free Malaysia Today | FMT (dalam bahasa Inggeris).
- ^ "An intimate moment with Dr Siti Hasmah". The Malaysian Reserve (dalam bahasa Inggeris). 2019-02-15.
- ^ "Dr Mahathir forbade me from wearing hijab, says Dr Siti Hasmah". www.themalaysianinsight.com (dalam bahasa Inggeris). 2017-11-24.
- ^ Bernama (2019-10-15). "Siti Hasmah, the breast cancer survivor". Malaysiakini.
- ^ "Siti Hasmah reveals successful breast cancer treatment". thesun.my (dalam bahasa Inggeris). 2019-10-16.
- ^ "Dr Siti Hasmah down with food poisoning". www.malaymail.com. 2019-08-26.
- ^ Bernama (2019-08-26). "Dr Siti Hasmah down with food poisoning". Free Malaysia Today | FMT (dalam bahasa Inggeris).
- ^ Ismayatim, Wan Faizal (2019-08-29). "PM: Find out what caused KLIA glitch". NST Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ BP 3 (2019-08-28). "Mahathir says wife has recovered from food poisoning". Borneo Post Online (dalam bahasa Inggeris).
- ^ "Dr Siti Hasmah discharged from hospital". The Malaysian Reserve (dalam bahasa Inggeris). 2019-08-29.
- ^ "'My name is just Hasmah, not Siti Hasmah'". The Star (dalam bahasa Inggeris). 2024-10-27.
- ^ "Malaysia all for peacekeeping, says Tun Dr Siti Hasmah". The Malaysian Reserve (dalam bahasa Inggeris). 2019-04-22.
- ^ "Malaysia's First Lady: A Champion of Public Health | Department of Social and Preventive Medicine" (dalam bahasa Inggeris). 2018-05-28. Dicapai pada 2024-10-28.
- ^ "Datin Seri Dr. Siti Hasmah: University Honors and Awards: Indiana University". University Honors & Awards (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2024-10-28.
- ^ "University of Victoria -Honorary degree recipients - University of Victoria". UVic.ca (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2024-10-28.
- ^ "Semakan Penerima Darjah Kebesaran, Bintang dan Pingat Persekutuan". Diarkibkan daripada yang asal pada 2019-07-19. Dicapai pada 2017-07-04.
- ^ "Siti Hasmah gives musical thumbs up". New Straits Times. 10 November 2012.
- ^ Lokasi Bangunan BAKTI Siti Hasmah
- ^ "Orchid Hybrid: Papilionanda Doctor Siti Hasmah". www.orchids.org. Dicapai pada 2024-10-28.
- ^ "Singapore names reddish-brown, purple orchid after Dr M, wife". www.malaymail.com. Dicapai pada 2024-10-28.
- ^ "Siti Hasmah celebrates 90 years with biography".
Pautan luar
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Siti Hasmah Mohd Ali |
| Umum | |
|---|---|
| Perpustakaan negara | |
| Lain-lain | |
- Penerima Seri Setia Mahkota
- Penerima Darjah Utama Pangkuan Negeri
- Penerima Darjah Seri Panglima Darjah Kinabalu
- Penerima Darjah Utama Negeri Melaka
- Penerima Kesatria Mangku Negara
- Pasangan Timbalan Perdana Menteri Malaysia
- Rencana dengan pengenalan VIAF
- Rencana dengan pengenalan LCCN
- Kelahiran 1927
- Orang hidup
- Siti Hasmah Mohamad Ali
- Orang Malaysia berketurunan Minangkabau
- Orang Malaysia berketurunan Melayu
- Alumni Universiti Malaya
- Alumni Universiti Kebangsaan Singapura
- Orang dari Selangor
- Muslim Malaysia
- Pasangan Perdana Menteri Malaysia
- Keluarga Mahathir Mohamad
- Doktor perubatan wanita Malaysia