Web3 (juga dikenali sebagai Web 3.0)[1][2][3] ialah idea untuk versi baharu World Wide Web yang menggabungkan konsep seperti desentralisasi, teknologi blockchain dan ekonomi berasaskan token. Idea ini berbeza daripada Web Semantik yang dicadangkan oleh Tim Berners-Lee . Sesetengah ahli teknologi dan wartawan telah membezakannya dengan Web 2.0, yang mana mereka menyatakan kandungan yang dijana pengguna dikawal oleh sekumpulan kecil syarikat yang dirujuk sebagai Big Tech.[4] Istilah "web3" telah dicipta pada tahun 2014 oleh pengasas bersama Ethereum, Gavin Wood. Idea ini mendapat minat pada tahun 2021 daripada peminat mata wang kripto, syarikat teknologi besar dan firma modal teroka.[4][5] Konsep web3 pertama kali wujud pada tahun 2013.[6][7]
Pengkritik telah menyatakan kebimbangan terhadap pemusatan kekayaan kepada sekumpulan pelabur dan individu yang kecil,[8] atau kehilangan privasi akibat pengumpulan data yang lebih luas.[9] Jutawan seperti Elon Musk dan Jack Dorsey telah berhujah bahawa web3 hanya berfungsi sebagai istilah popular atau istilah pemasaran. [10] [11] [12]
Latar belakang
Web 1.0 dan Web 2.0 merujuk kepada era dalam sejarah World Wide Web semasa ia berkembang melalui pelbagai teknologi dan format. Web 1.0 merujuk secara kasar kepada tempoh dari 1991 hingga 2004, di mana kebanyakan laman web terdiri daripada halaman statik, dan majoriti pengguna hanya menggunakan kandungan, dan bukan pengeluar kandungan.[13][14] Web 2.0 berasaskan konsep "web sebagai platform"[15] dan tertumpu pada kandungan dicipta oleh pengguna yang dimuat naik ke forum, media sosial dan perkhidmatan rangkaian, blog dan wiki, antara perkhidmatan lain. [16] Web 2.0 secara umumnya dianggap bermula sekitar tahun 2004 dan berterusan hingga ke hari ini. [15] [17] [4]
Terminologi
Web3 berbeza dengan Web Semantik yang dicadangkan oleh Tim Berners-Lee pada tahun 1999, yang juga kadangkala dirujuk sebagai Web 3.0.[18] Walaupun Web Semantik membayangkan web data terpaut, web3 dalam konteks rantaian blok merujuk kepada Internet terdesentralisasi yang dibina berdasarkan teknologi lejar yang diedarkan.[19] Sebahagian penulis merujuk kepada konsep terdesentralisasi yang biasanya dikenali sebagai "web3" telah menggunakan istilah "Web 3.0", yang mengakibatkan kekeliruan antara kedua-dua konsep.[20][21] Tambahan pula, beberapa visi web3 juga menggabungkan idea yang berkaitan dengan web semantik.[22][23]
Istilah "web3" dicipta oleh pengasas Polkadot dan pengasas bersama Ethereum, Gavin Wood pada tahun 2014, yang merujuk kepada "ekosistem dalam talian terdesentralisasi berdasarkan blockchain."[1] Pada tahun 2021, idea web3 menjadi terkenal.[24] Minat tertentu meningkat menjelang akhir tahun 2021, besarnya disebabkan minat daripada peminat mata wang kripto dan pelaburan daripada ahli teknologi dan syarikat yang berprofil tinggi.[4][5] Pada Oktober 2021, eksekutif daripada firma modal teroka Andreessen Horowitz telah pergi ke Washington, DC, untuk melobikan idea itu sebagai penyelesaian yang berpotensi kepada soalan tentang pengawalseliaan web, yang sedang digelut oleh pembuat dasar.[25]
Konsep
Penglihatan khusus untuk web3 berbeza, dan istilah itu telah diterangkan oleh Olga Kharif sebagai "kabur", tetapi ia berkisar pada idea desentralisasi dan sering menggabungkan teknologi blockchain, seperti pelbagai mata wang kripto dan token tidak sepiawai (NFT). [4] Kharif telah menghuraikan web3 sebagai idea yang "akan membina aset kewangan, dalam bentuk token, ke hampir semua perkara yang anda lakukan dalam talian".[26] Satu ringkasan dasar yang diterbitkan oleh Bennett Institute for Public Policy di Universiti Cambridge mentakrifkan web3 sebagai "generasi seterusnya yang diandaikan bagi infrastruktur teknikal, undang-undang, dan pembayaran web—termasuk blockchain, kontrak pintar, dan mata wang kripto." [27] Menurut Liu, Zhuotao, et al. (2021), tiga pemacu asas arkitektur web3 telah dikenal pasti sebagai gabungan platform yang terdesentralisasi atau bersekutu, keteroperasian yang selamat, dan pengkomputeran yang boleh disahkan melalui teknologi lejar teragih.[28]
Beberapa visi adalah berdasarkan konsep organisasi autonomi terpencar (DAO). [29] Kewangan Terdesentralisasi (DeFi) adalah satu lagi konsep utama; dalamnya, pengguna menukar mata wang tanpa melibatkan bank atau kerajaan, dengan itu menghapuskan keperluan untuk kepercayaan. [4] Identiti kendiri (self-sovereign identity) membenarkan pengguna untuk mengenal pasti diri mereka tanpa bergantung pada sistem pengesahan seperti OAuth, di mana pihak yang dipercayai perlu dihubungi untuk menilai identiti.[30]
Penerimaan
Penyelidik akademik, seperti Tomer J. Chaffer dan Justin Goldston pada tahun 2022, telah menyifatkan web3 sebagai penyelesaian yang mungkin untuk kebimbangan mengenai pemusatan web yang berlebihan dalam beberapa syarikat "Big Tech", iaitu syarikat yang lebih besar seperti Alphabet, Amazon dan sebagainya. [31] [4] [25] Sesetengah pihak telah mengemukakan idea bahawa web3 boleh memperbaiki keselamatan data, kebolehan skala, dan privasi melebihi apa yang dapat dicapai dengan platform Web 2.0 pada masa ini. [32] Bloomberg menyatakan bahawa skeptik-skeptik mengatakan idea itu "jauh untuk membuktikan penggunaannya di luar aplikasi khusus, kebanyakannya merupakan alat yang ditujukan kepada pedagang kripto". [26] The New York Times melaporkan bahawa beberapa pelabur mempertaruhkan $27 bilion bahawa web3 "adalah masa depan internet". [33] [34]
Beberapa syarikat Web 2.0, seperti Reddit dan Discord, telah meneroka penggabungan teknologi web3 ke dalam platformnya.[4][35] Pada 8 November 2021, Ketua Pegawai Eksekutif Jason Citron telah membuat tweet bahawa tangkapan skrin yang menunjukkan Discord mungkin meneroka penyepaduan dompet mata wang kripto ke dalam platform mereka. Dua hari kemudian, selepas menerima tentangan hebat daripada pengguna,[35][36] Discord mengumumkan bahawa mereka tiada rancangan untuk mengintegrasikan teknologi tersebut dan ia adalah konsep dalaman yang dibangunkan dalam hackathon seluruh syarikat. [36]
Beberapa sarjana undang-undang yang dipetik oleh The Conversation telah menyatakan kebimbangan mengenai kesukaran mengawal selia web yang terdesentralisasi, yang mereka laporkan mungkin menjadikannya lebih sukar untuk mencegah jenayah siber, gangguan dalam talian, ucapan benci dan penyebaran pornografi kanak-kanak.[37] Namun, laman web berita itu juga menyatakan bahawa, "[web terdesentralisasi] mewakili pandangan dan harapan siber-libertarian masa lalu bahawa internet boleh memberdayakan orang biasa dengan meruntuhkan struktur kuasa sedia ada." Beberapa pengkritik web3 lain melihat konsep itu sebagai sebahagian daripada gelembung mata wang kripto, atau sebagai lanjutan daripada aliran berasaskan rantaian blok yang mereka lihat sebagai overhyped atau berbahaya, terutamanya NFT .[35] Beberapa pengkritik telah menimbulkan kebimbangan mengenai kesan alam sekitar mata wang kripto dan NFT. [5] Mata wang kripto berbeza dalam kecekapan, dengan bukti pegangan (proof of stake) direka untuk menjadi kurang intensif tenaga berbanding bukti kerja (proof of work) yang lebih banyak digunakan, walaupun terdapat perselisihan mengenai sejauh mana keselamatan dan desentralisasinya dalam amalan.[38][39][40][41] Ada juga yang menyatakan kepercayaan bahawa web3 dan teknologi yang berkaitan adalah satu skim piramid. [5]
Jack Dorsey, pengasas bersama dan bekas CEO Twitter, menolak web3 sebagai "mainan kapitalis ventura".[42] Dorsey berpendapat bahawa web3 tidak akan mendemokrasikan internet, tetapi ia akan mengalihkan kuasa daripada pemain seperti Facebook kepada dana modal teroka seperti Andreessen Horowitz.[8]
Istilah popular
Liam Proven, menulis untuk The Register, menyatakaan bahawa web3 ialah "sesuatu mitos, cerita dongeng. Itulah yang ibu bapa beritahu anak-anak mereka pada waktu malam jika mereka mahu mereka menjadi ahli ekonomi selepas membesar". [43]
Pada 2021, CEO SpaceX dan Tesla, Elon Musk, menyuarakan keraguan mengenai web3 dalam sebuah tweet, mengatakan bahawa web3 "kelihatan lebih seperti kata kunci pemasaran daripada realiti pada masa ini."[10]
Pada November 2021, James Grimmelmann dari Universiti Cornell merujuk kepada web3 sebagai perisian angan-angan, memanggilnya "Internet masa depan dijanjikan yang membetulkan semua perkara yang orang tidak suka tentang Internet kini, walaupun ia bercanggah." Grimmelmann juga berhujah bahawa menggerakkan internet ke arah infrastruktur berfokuskan blokchain akan memusatkan dan menyebabkan lebih banyak pengumpulan data berbanding internet semasa. Ini bercanggah dengan konsep web3 yang mementingkan infrastruktur terdesentralisasi.[9]
Jurutera perisian Stephen Diehl menerangkan web3 dalam catatan blog sebagai "kempen pemasaran kosong yang cuba mengubah pandangan negatif awam terhadap aset kripto kepada naratif palsu tentang gangguan hegemoni syarikat teknologi lama."[44]
Kebimbangan desentralisasi
Kevin Werbach, pengarang buku The Blockchain and the New Architecture of Trust,[45] telah berkata bahawa "banyak penyelesaian yang dikatakan 'Web 3.0' tidaklah seredesentralisasi yang mereka nampakkan." manakala yang lain masih belum menunjukkan bahawa ia boleh berskala, selamat dan cukup boleh diakses untuk pasaran besar-besaran", menambah bahawa ini "mungkin berubah, tetapi tidak pasti bahawa semua had ini akan dapat diatasi." [46]
Pada awal tahun 2022, Moxie Marlinspike, pencipta Signal, menyatakan bagaimana web3 tidak terdesentralisasi seperti yang dilihat, terutamanya disebabkan oleh penyatuan dalam bidang mata wang kripto, termasuklah antara muka pengaturcaraan aplikasi blockchain yang kini dikawal terutamanya oleh syarikat Alchemy dan Infura; pertukaran mata wang kripto yang kebanyakannya dikuasai oleh Binance, Coinbase, MetaMask dan OpenSea ; dan pasaran "stablecoin" yang kini dikuasai oleh Tether. Kebanyakan pertukaran mata wang kripto dikuasai dan dikawal oleh syarikat-syarikat yang besar, seperti yang disebutkan di atas. Ini menunjukkan bahawa web3 tidak terdesentralisasi seperti yang dilihat. Marlinspike juga menyatakan bahawa web baharu menyerupai web lama.[47][48][49]
Sebuah artikel di Ad Age pada tahun 2022 menyatakan "pengguna awal ingin mencipta internet baharu yang dapat mengurangkan masalah internet lama," tetapi mengatakan jika syarikat-syarikat meletakkan orang yang sama untuk memimpin seperti pada versi sebelumnya, dan orang-orang itu mempunyai sikap yang serupa, masalah yang sama akan berlaku. [50] Satu lagi artikel dalam terbitan majalah yang sama memetik Alex Smeele, pengasas bersama Non-Fungible Labs, yang berkata syarikat yang ingin mengambil bahagian dalam web3 "sebenarnya perlu memikirkan semula keseluruhan model perniagaan mereka."
Ana Constantino, iaitu pengasas platform pertemuan Nowhere, berkata bahawa metaverse tidak benar-benar mengalu-alukan semua orang, kerana pemilik hartanah maya NFT di laman web seperti Decentraland boleh menghalang orang yang tidak mempunyai aset.[50]
Lihat juga
Rujukan
- ^ a b Edelman, Gilad. "What Is Web3, Anyway?". Wired (dalam bahasa Inggeris). ISSN 1059-1028. Diarkibkan daripada yang asal pada February 10, 2022. Dicapai pada December 3, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":8" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ Alford, Harry (September 16, 2021). "Crypto's networked collaboration will drive Web 3.0". TechCrunch (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada November 10, 2021. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Khoshafian, Setrag (March 12, 2021). "Can the Real Web 3.0 Please Stand Up?". RTInsights (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada March 12, 2021. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ a b c d e f g h Mak, Aaron (November 9, 2021). "What Is Web3 and Why Are All the Crypto People Suddenly Talking About It?". Slate (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada November 9, 2021. Dicapai pada November 9, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":0" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ a b c d Read, Max (October 24, 2021). "Why Your Group Chat Could Be Worth Millions". Intelligencer (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada October 24, 2021. Dicapai pada November 9, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":7" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ Bodrenko, Andrei I. (December 6, 2013). "METHOD OF ORGANIZING E-MAIL" (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada June 10, 2023. Dicapai pada 2023-06-10.
- ^ Bodrenko, Andrei I. (October 24, 2013). "Video Calling System and Browser for I2P network" (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada June 10, 2023. Dicapai pada 2023-06-10.
- ^ a b Kastrenakes, Jacob (December 21, 2021). "Jack Dorsey says VCs really own Web3 (and Web3 boosters are pretty mad about it)". The Verge. Diarkibkan daripada yang asal pada December 24, 2021. Dicapai pada December 22, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":9" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ a b Allyn, Bobby (November 21, 2021). "People are talking about Web3. Is it the Internet of the future or just a buzzword?". All Things Considered (dalam bahasa Inggeris). NPR. Diarkibkan daripada yang asal pada November 21, 2021. Dicapai pada 2022-01-21. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":11" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ a b Locke, Taylor (December 20, 2021). "To Elon Musk, Web3 seems more like a 'marketing buzzword' than a reality". CNBC (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada December 24, 2021. Dicapai pada December 24, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":12" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ "Jack Dorsey Stirs Uproar by Dismissing Web3 as a Venture Capitalists' Plaything". Bloomberg.com (dalam bahasa Inggeris). 2021-12-21. Dicapai pada 2022-07-05.
- ^ Macaulay, Thomas (2021-12-21). "Elon Musk and Jack Dorsey are right to raise concerns about Web3". TNW | Hardfork (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada April 18, 2022. Dicapai pada 2022-04-18.
- ^ Cormode, Graham; Krishnamurthy, Balachander (June 2, 2008). "Key differences between Web 1.0 and Web 2.0". First Monday. 13 (6). Diarkibkan daripada yang asal pada October 25, 2012. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Carter, Jamie (April 18, 2015). "Back to basics: is Web 1.0 making a comeback?". TechRadar (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada December 12, 2021. Dicapai pada December 12, 2021.
- ^ a b Hosch, William L. (September 7, 2017). "Web 2.0". Encyclopedia Britannica. Diarkibkan daripada yang asal pada January 20, 2022. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Hosch, William L. (September 7, 2017). "Web 2.0". Encyclopedia Britannica (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada January 20, 2022. Dicapai pada December 12, 2021.
- ^ O'Reilly, Tim (November 30, 2005). "What Is Web 2.0". O'Reilly. Diarkibkan daripada yang asal pada April 24, 2013. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Shannon, Victoria (May 23, 2006). "A 'more revolutionary' Web". International Herald Tribune. Diarkibkan daripada yang asal pada November 26, 2011. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Shannon, Victoria (23 May 2006). "A 'more revolutionary' Web". International Herald Tribune. Diarkibkan daripada yang asal pada November 26, 2011. Dicapai pada 26 June 2006.
- ^ Alford, Harry (September 16, 2021). "Crypto's networked collaboration will drive Web 3.0". TechCrunch (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Khoshafian, Setrag (March 12, 2021). "Can the Real Web 3.0 Please Stand Up?". RTInsights (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Harbinja, Edina; Karagiannopoulos, Vasileios (March 11, 2019). "Web 3.0: the decentralised web promises to make the internet free again". The Conversation (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Zarrin, Javad; Wen Phang, Hao; Babu Saheer, Lakshmi; Zarrin, Bahram (May 15, 2021). "Blockchain for decentralization of internet: prospects, trends, and challenges". Cluster Computing (dalam bahasa Inggeris). 24 (4): 2841–2866. doi:10.1007/s10586-021-03301-8. ISSN 1573-7543. PMC 8122205. PMID 34025209.
- ^ Nield, David (December 14, 2021). "What Is Web3 and Why Should You Care?". Gizmodo (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada February 9, 2022. Dicapai pada December 19, 2021.
- ^ a b Feiner, Lauren (October 13, 2021). "Prominent Silicon Valley VC firm Andreessen Horowitz embarks on major crypto policy push in Washington". CNBC (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada October 13, 2021. Dicapai pada November 9, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":3" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ a b Kharif, Olga (December 10, 2021). "What You Need to Know About Web3, Crypto's Attempt to Reinvent the Internet". Bloomberg. Diarkibkan daripada yang asal pada February 8, 2022. Dicapai pada December 12, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama "Bloomberg 2021" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ "Crypto, Web3 and the Metaverse" (PDF). Bennett Institute for Public Policy (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada August 15, 2022. Dicapai pada 2022-06-26.
- ^ Liu, Zhuotao; Xiang, Yangxi; Shi, Jian; Gao, Peng; Wang, Haoyu; Xiao, Xusheng; Wen, Bihan; Li, Qi; Hu, Yih-Chun (2021). "Make Web3.0 Connected". IEEE Transactions on Dependable and Secure Computing. 19 (5): 2965–2981. doi:10.1109/TDSC.2021.3079315. ISSN 1941-0018. Diarkibkan daripada yang asal pada June 26, 2022. Dicapai pada June 26, 2022.
- ^ Roose, Kevin (November 5, 2021). "Crypto Is Cool. Now Get on the Yacht". The New York Times (dalam bahasa Inggeris). ISSN 0362-4331. Diarkibkan daripada yang asal pada November 5, 2021. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Meunier, Thibault; Jo, In-Young (October 1, 2021). "Web3 — A vision for a decentralized web". The Cloudflare Blog (dalam bahasa Inggeris). Cloudflare. Diarkibkan daripada yang asal pada October 1, 2021. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ Chaffer, Tomer Jordi; Goldston, Justin (November 2022). "On the Existential Basis of Self-Sovereign Identity and Soulbound Tokens: An Examination of the "Self" in the Age of Web3". Journal of Strategic Innovation and Sustainability. Dicapai pada July 19, 2023.
- ^ Zarrin, Javad; Wen Phang, Hao; Babu Saheer, Lakshmi; Zarrin, Bahram (May 15, 2021). "Blockchain for decentralization of internet: prospects, trends, and challenges". Cluster Computing (dalam bahasa Inggeris). 24 (4): 2841–2866. doi:10.1007/s10586-021-03301-8. ISSN 1573-7543. PMC 8122205. PMID 34025209. Diarkibkan daripada yang asal pada September 24, 2022. Dicapai pada November 10, 2021.
- ^ "Welcome to 'Web3.' What's That?". The New York Times. December 5, 2021. Diarkibkan daripada yang asal pada December 28, 2021. Dicapai pada December 16, 2021.
- ^ Goodkind, Nicole (December 6, 2021). "What is Web3?". Fortune. Diarkibkan daripada yang asal pada December 16, 2021. Dicapai pada December 16, 2021.
- ^ a b c Hatmaker, Taylor (November 9, 2021). "NFTs and crypto wallets could be in Discord's future". TechCrunch (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada November 10, 2021. Dicapai pada November 9, 2021. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama ":4" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ a b Hatmaker, Taylor (November 10, 2021). "Discord pushes pause on exploring crypto and NFTs amidst user backlash". TechCrunch (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada November 11, 2021. Dicapai pada November 12, 2021.
- ^ Harbinja, Edina; Karagiannopoulos, Vasileios (March 11, 2019). "Web 3.0: the decentralised web promises to make the internet free again". The Conversation (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada March 14, 2019. Dicapai pada November 9, 2021.
- ^ "Cryptocurrency goes green: Could 'proof of stake' offer a solution to energy concerns?". NBC News (dalam bahasa Inggeris). June 2021. Diarkibkan daripada yang asal pada September 26, 2021. Dicapai pada 2022-01-29.
- ^ London, Eva Szalay in (2022-01-19). "EU should ban energy-intensive mode of crypto mining, regulator says". Financial Post (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada January 29, 2022. Dicapai pada 2022-01-29.
- ^ Lin, Connie (2022-01-21). "How to clean up crypto mining—and what's at stake if we don't". Fast Company (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada January 26, 2022. Dicapai pada 2022-01-29.
Contrary to the spirit of DeFi, [proof-of-stake] tends toward centralization in that, theoretically, one entity—or person—flush with cryptocurrency, could single-handedly shape the blockchain.
- ^ Kharif, Olga; Mathis, Will; Saul, Josh (November 8, 2021). "Crypto's Energy Guzzling Sparks an Alternative That Merely Sips". www.bloomberg.com. Diarkibkan daripada yang asal pada January 29, 2022. Dicapai pada January 29, 2022.
Critics say these alternatives may be less secure than proof of work.
- ^ Vlad Savov (December 21, 2021). "Jack Dorsey Stirs Uproar by Dismissing Web3 as a Venture Capitalists' Plaything". Bloomberg. Dicapai pada December 21, 2021.
- ^ Proven, Liam (December 15, 2021). "Web3: The next generation of the web is here… apparently". The Register. Diarkibkan daripada yang asal pada December 15, 2021. Dicapai pada December 16, 2021.
- ^ "The irrational exuberance of web3". TechCrunch (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada September 24, 2022. Dicapai pada 2022-01-30.
- ^ Werbach, Kevin (2018). The blockchain and the new architecture of trust. Information policy series. Cambridge, Massachusetts London, England: The MIT Press. ISBN 978-0-262-03893-5.
- ^ Miller, Ron (December 14, 2021). "The irrational exuberance of web3 - TechCrunch". TechCrunch. Diarkibkan daripada yang asal pada September 24, 2022. Dicapai pada December 16, 2021.
- ^ Barrett, Brian (January 8, 2022). "Security News This Week: Norton Put a Cryptominer in Its Antivirus Software". Wired. Diarkibkan daripada yang asal pada January 8, 2022. Dicapai pada January 8, 2021.
- ^ Marlinspike, Moxie (January 7, 2022). "My first impressions of web3". Dicapai pada January 8, 2022.
- ^ Nover, Scott (January 19, 2022). "Web3 is not the decentralized utopia you've been promised". Quartz (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada January 21, 2022. Dicapai pada 2022-01-21.
- ^ a b Sloane, Garret (April 4, 2022). "How brands can prioritize multicultural marketing in virtual worlds: Some Web3 projects are leading with diversity to include everyone in the evolution of the internet". Ad Age. 93 (6). m/s. 1. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama "Sloane1" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza