 | |||
| Nama penuh | Persatuan Bola Sepak Sarawak (Football Association of Sarawak) | ||
|---|---|---|---|
| Gelaran |
| ||
| Diasaskan | 1974 | ||
| Stadium | Stadium Negeri Sarawak Kuching, Sarawak (Kapasiti: 22,000) | ||
| Presiden |  Abang Zulkarnain Abang Abdul Rahman | ||
| |||
Persatuan Bola Sepak Sarawak merupakan persatuan bola sepak yang mewakili negeri Sarawak. Sarawak tidak pernah menjuarai Piala Malaysia dalam sejarah penyertaannya di Liga Malaysia tetapi pernah memenangi Liga Perdana, Piala FA Malaysia, dan Piala Sumbangsih. Pada tahun 1999, Sarawak mara ke pusingan kedua Piala Kejuaraan Piala Asia tetapi tewas kepada Kashima Antlers dari Jepun.
Sejarah
[sunting | sunting sumber] | Rencana ini memerlukan kemas kini dalam Bahasa Melayu piawai Dewan Bahasa dan Pustaka. Silalah membantu. Anda boleh rujuk: Laman Perbincangannya • Dasar dan Garis Panduan Wikipedia • Manual Menyunting |
Padang bola sepak telah wujud di Sarawak sebelum berlakunya Perang Dunia I, padang-padang tersebut terletak di Bau, Buso, bidi ,Sungei Tengah dan Dalian. Pemain-pemain yang bermain terdiri daripada kakitangan kerajaan yang berasal dari Eropah dan Asia. Pada tahun 1924, Kuching Wanderers telah diwujudkan.
Pada 16 Januari 1926, Wanderers dibentuk menjadi "Kuching Football Club" dan sehingga 1933, orang Eropah yang berada di Kuching membentuk dua pasukan dan bermain sebanyak dua kali seminggu, dan perlawanan tambahan dimainkan di dalam Piala James Buchanan, dinamakan sempena James Buchanan, Presiden Amerika Syarikat ke-15. Bagaimanapun, pertandingan terpaksa diberhentikan akibat kemerosotan ekonomi dan pulangnya pemain pemain bola ke negara asal mereka. Dan akhirnya pada tahun 1934, Persatuan Bola Sepak Kuching diasaskan.
Semasa tahun 1970-an, Pengurusan Bolasepak Sarawak mengalami kemerosotan dan hampir muflis. Kemudian "Persatuan Bola Sepak Sarawak" telah ditubuhkan pada tahun 1974 oleh Allahyarham Datuk Haji Taha Ariffin, dengan bantuan daripada Kerajaan Sarawak. Datuk Haji Taha Ariffin dan senegara beliau telah menubuhkan persatuan itu, menulis semula perlembagaan, dan membuat rombakan utama pengurusan lama. Dengan penubuhan "Piala Sarawak:, Persatuan berlalu dengan sangat besar, dan kemudian Dianjurkan "Piala Borneo" (Borneo Cup) untuk menyediakan latihan dan pengalaman untuk pasukan yang baru dibentuk.
Selepas kejayaan Piala Sarawak dan Piala Borneo, Sarawak FA menghantar pasukan pertama mereka untuk Piala Presiden Malaysia (dahulunya dikenali sebagai 'Piala Burnley'), sebelum mengambil bahagian dalam pertandingan Piala Malaysia,acara bola sepak berprestij di negara ini, pada 1979.
Selepas sedekad lain kemajuan yang perlahan, pada tahun 1988, jurulatih baru, Awang Mahyan Awang Mohamad memperkenalkan slogan "Ngap Sayot dan membawa pasukan itu untuk Piala Malaysia separuh akhir pertama, menewaskan beberapa kali disifatkan menjadi lebih kuat daripada Sarawak FA, contohnya pasukan negeri Selangor FA, Kedah FA, Kuala Lumpur FA, dan Pahang FA. Pada tahun 1989, Sarawak FA sekali lagi muncul untuk berada pada landasan untuk membuat akhir pertama mereka dalam pertandingan itu, tetapi salah fikiran pengadil semasa perlawanan suku akhir di Kuala Lumpur,menyebabkan mereka tewas. Kejadian itu dianggap sangat tegang,sehingga dikatakan mengugat integrasi nasional dan menyebabkan FAS untuk menarik diri dari Persatuan Bola Sepak Malaysia (FAM) untuk sementara waktu.
Pada masa ini, di bawah pengurusan Awang Mahyan Awang Mohamad dan Alan Vest, pasukan itu telah meningkat naik dari underachiever kepada pasukan yang digeruni. Berikutan penambahan pemain asing pada awal tahun 1990-an, Sarawak FA memenangi Liga Perdana Malaysia dan Piala Sumbangsih. Mereka juga mencipta sejarah apabila mara ke perlawanan akhir Piala Malaysia pada tahun 1999, namun tewas 2-1 kepada Brunei. Mereka juga pernah tersingkir daripada Liga Super apabila berada di tempat corot pada musim 2007-2008,namun mereka berjaya kembali ke Liga tersebut.
Tema dan Gelaran
[sunting | sunting sumber]Sarawak menggunakan pelbagai tema dan gelaran. Pada masa kini, Sarawak menggunakan team Kenyalang Enda Cuak, sebelum ini Sarawak turut menggunakan tema Ngap Ajak, Encang Sarawak Encang, Ngap Sayot dan Tebang Balau.
Era Ngap Sayot (1988-1990)
[sunting | sunting sumber]Era Ngap Sayot menyaksikan begitu tingginya semangat berpasukan pasukan Sarawak, permainan mantap, strategi berkesan dan penuh kontroversi. Di tonton oleh pelbagai generasi dan dianggap sebagai era terbaik yang pernah ada dalam sejarah bola sepak Sarawak.
Slogan Ngap Sayot telah diilhamkan oleh bekas jurulatih pasukan itu, Awang Mahyan Awang Mohamad semasa kemuncak permainan mereka di antara tahun 1988 hingga 1990. Pada zaman ini, pasukan Sarawak tidak pernah mengambil seorang pun pemain import. (Stadium Negeri) telah menjadi saksi kelahnya pasukan pasukan yang kuat di zaman itu seperti Kuala Lumpur, Kedah, Singapura atau pun Selangor.. Sekali lagi semangat juang yang tinggi menjadi kunci kejayaan mereka.
Terdapat beberapa peristiwa dan kejadian yang terjadi semasa era, termasuk:
- Misteri Kucing Hitam
Penampilan misteri kucing hitam semasa perlawanan liga telah dianggap oleh peminat sebagai sensasi. Spekulasi timbul bahawa pasukan itu menggunakan ilmu hitam seperti yang didakwa oleh banyak pihak. Bagaimanapun kucing tersebut ialah kuching yang tergelincir ke dalam trek. Oleh yang demikian, kucing hitam pernah di angkat menjadi maskot pasukan Sarawak.
- Penerjunan di Jambatan Gantung Satok
Apabila pasukan Sarawak layak untuk pusingan separuh akhir Piala Malaysia buat kali pertama. Jurulatih Sarawak, Awang Mahyan mengetuai pasukannya melompat dari jambatan ke Sungai Sarawak untuk meraikan kemenangan mereka. Acara ini telah disertai oleh peminat dan liputan meluas oleh media di seluruh negara.
- Tragedi Tengah Malam di Stadium Negeri
Di pusingan kedua di Stadium Negeri. Suasana penonton yang terlalu ramai dan keputusan pengadil yag berat sebelah telah menyebabkan perlawanan tersebut di hentikan. penonton yang terlalu ramai menyebabkan mereka mula membanjiri trek di Stadium Negeri. Oleh yang demikian perlawanan terpaksa di tanggunkah. Penjadualan semula perlawanan akan di adakan di Singapura,dan akhirnya Sarawak kalah. Berikutan kejadian itu, kerajaan telah mengubahsuai Stadium Negeri dan membolehkannya menampung lebih ramai penonton.
- Insiden Stadium Merdeka
Ini adalah krisis terbesar bolasepak Sarawak dan Malaysia, dan boleh menyebabkan Integrasi Nasional hampir berkecai. Semuanya bermula apabila Steven Ovinis, pengadil perlawanan menganugerahkan skor dan 1 pemain Sarawak yang salah diadili untuk masa-pembaziran. Ia begitu jelas pada masa itu bahawa pemain yang cedera dan memerlukan ubat-ubatan serta prasangka pengadil 'terhadap Sarawak memihak kepada pasukan Kuala Lumpur. Mengetahui bahawa sesuatu yang tidak kena, kapten Sarawak, bersama-sama dengan pemain lain, dilancarkan keputusan itu dan meminta pengadil gantian. Dinafikan hak-hak mereka, Sarawak berjalan keluar dari padang, memulaukan perlawanan sebagai pengadil yang didakwa akan 'ditolak' ke tanah. Pada ini, kekecohan bermula. Beberapa FRU (Federal Reserve Unit) kakitangan bergegas ke padang, menyerang pemain di Sarawak dan langkah untuk 'melindungi pemain. Beberapa pemain cedera dalam kejadian itu, dan ramai yang masih ingat saat-saat yang menakutkan. Kejadian itu telah memilih FAS untuk menarik diri dari FAM, dan hubungan ketegangan antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Sarawak. Integrasi nasional sememangnya goyah. Kertas kerja kebangsaan dan media sasaran serangan dan konfrontasi. Malah seorang menteri persekutuan dari Kuala Lumpur telah dinasihatkan tidak pergi ke Sarawak kerana sebab ini. Isu itu kemudian diselesaikan apabila Timbalan Presiden FAM telah dihantar untuk berdamai, dan FAS menyertai semula FAM.
Era Encang Sarawak Encang(1992-2003)
[sunting | sunting sumber]Kejayaan Sarawak pada zaman ini telah diterajui oleh Alan Vest dan Abdul Jalil Ramli.
Selepas berakhirnya era Ngap Sayot, FAS memutuskan untuk merombak semula pasukan dengan memasukkan jurulatih dan pemain asing dari Australia. Alan Vest (Beliau kini seorang pengarah kanan bagi Pasukan Australia Perth Glory FC), Beliau telah dipilih untuk menjadi bos baru Sarawak, menggantikan jurulatih [Awang Mahyan]].
Dengan pelaburan yang mencecah hampir RM2 juta pada masa itu, Sarawak telah membentuk sebuah pasukan yang menggerunkan. Detik manis yang paling diingati ialah pada tahun 1992 apabila Sarawak memenangi Piala FA dengan mengalahkan pencabar utama mereka pada masa itu, Kuala Lumpur. Detik-detik kegemilangan yang lain pula apabila Sarawak menjadi Juara, Liga Perdana Malaysia pada tahun 1997, Juara Perisai Amal pada tahun 1998 dan berjaya mara ke pusingan akhir Piala FA (1996, 2001) dan pencapaian terbesar mereka setakat ini adalah berjaya mara ke perlawanan akhir bagi merebut piala penuh berprestij di Malaysia iaitu Piala Malaysia pada tahun 1999.
Pada era tersebut, Sarawak mengubah maskot mereka dari Kucing Hitam kepada Buaya, Bujang Senang. Pasukan ini sendiri secara amnya dikenali sebagai Para Buaya(The Crocs).
Pemain-pemain import yang paling popular dalam pasukan Sarawak antaranya adalah John Hunter, yang dikenali sebagai John "Kerbau" (Buffalo) Hunter. David Evans, pemain bola sepak Australia, yang memegang rekod sebagai pemain paling tinggi dalam sejarah Liga, serta pemain import yang paling lama berkhidmat dalam Liga. Pemain-pemain lain seperti Billy Bone Alistair Edwards Doug Ithier serta Neathan Gibson juga popular dalam kalangan peminat.
Era ini juga, menyaksikan perubahan ketara stadium negeri pada tahun 1997. Selepas berakhirnya Piala Dunia Belia 1997, Sarawak berpindah ke stadium baru iaitu Sarawak Stadium, yang bersebelahan dengan stadium lama (walaupun begitu Sarawak masih menggunakan Stadium Negeri yang lama untuk beberapa perlawanan yang diadakan di sini). Stadium baru dianggap agak malang seperti stadium lama, tetapi stadium baru menjadi identiti, penguat semangat bagi pasukan ini. Stadium baru telah menganjurkan beberapa perlawanan antarabangsa, seperti AFC Champions League perlawanan Pusingan Kedua antara Sarawak dan Kashima Antlers Jepun, dan lain-lain persahabatan dengan kelab-kelab dari Singapura, Australia dan Jerman.
Selepas pemergian Alan Vest pada tahun 1999, Sarawak dibiarkan tanpa sentuhan jurulatih luar negara kerana Dasar FAM. Dengan kedatangan pengganti Vest, Abdul Jalil Rambli, yang juga merupakan bekas Kapten pasukan Sarawak, Sarawak FA telah berjaya mara ke perlawanan akhir Piala Malaysia dan perlawanan akhir Piala FA pada tahun 2001.
Semangat Encang Sarawak Encang Sarawak berjaya meletakkan Sarawak sebagai salah satu pasukan elit dalam Liga Malaysia. Sarawak FA juga merupakan kelab bolasepak kedua selepas Selangor FA yang terbaik dari segi kekayaan dan kecekapan dalam pengurusan serta kebajikan pemain. Sarawak FA merupakan kelab pilihan dalam kebanyakan pertandingan, dan merupakan pasukan paling konsisten dalam Liga.
Presiden
[sunting | sunting sumber]Musuh Ketat
[sunting | sunting sumber]Sarawak FA mempunyai persaingan dengan jiran Sabah FA sampingan dengan kedua-dua yang mendakwa gelaran 'The Best di Borneo', ia kadang-kala dirujuk sebagai derby Borneo. FA kedua-dua yang berasal dari Borneo dan ia disebut sebagai perlawanan bola sepak terbaik untuk menonton di Borneo, yang dituntut oleh penduduk tempatan dari kedua-dua negeri ini . Sarawak FA juga berkongsi kaedah dan sistem persaingan permainan secara sihat dengan Selangor FA.
Terutamanya permain-permain pelapis daripada skuad permain pelapis pasukan Sarawak FA akan menjelma sebagai penyokong selepas itu turut berada di-dalam persaingan di kalangan peminat pasukan masing-masing berkumpul untuk menyokong lebih besar, apabila kedua-dua pasukan bermain menentang satu sama lain.
Stadium
[sunting | sunting sumber]Stadium Sarawak FA ialah Stadium Sarawak yang berkapasiti 40,000 tempat duduk. Sebelum ini, Sarawak FA bermain di Padang Jubli di Jalan Padungan daripada perlawanan pertama mereka sehingga pertengahan tahun 80-an sebelum berpindah ke Stadium Negeri. Pasukan ini bermain di Stadium Negeri sehingga tahun 1997, dan berpindah ke Stadium Sarawak selepas Kejohanan Belia FIFA 1997
Pada tahun 2011, Stadium Negeri menjadi pilihan pasukan Sarawak selepas Stadium Sarawak dinaiktaraf untuk persediaan Sukan Malaysia 2016 di mana Kuching akan menjadi tuan rumah.
Pemilikan dan penajaan kewangan
[sunting | sunting sumber]Sarawak FA, serta pasukan lain dalam Liga Malaysia sebelum ini ditaja oleh Dunhill bernilai RM300, 000 setahun, bagaimanapun, syarikat rokok telah diharamkan membuat penajaan mengikut protokol Pertubuhan Kesihatan Sedunia pada tahun 2005. Dari 2005 hingga 2010, Liga Malaysia yang ditaja oleh syarikat telekomunikasi negara, Telekom Malaysia (TM), di semua pasukan yang bertanding dalam liga manakah yang dibenarkan untuk memaparkan logo TM atau anak-anak syarikatnya (seperti Celcom dan TMNet) pada kit mereka. Pada masa ini, liga ditaja oleh TV satelit Astro Negara. Kumpulan Leo, sebuah syarikat tempatan melalui sayap sukan mereka, Lea Sports Centre telah penaja Baju Sarawak sejak 1990-an. Rossi adalah pakaian rasmi Sarawak dari 2003-2009, dan pasukan memakai kit Rossi sejak tahun 2002. Sarawak pasukan telah diperkenalkan terbaru mereka "ADIDAS" pakaian untuk musim 2010 Selain daripada Kumpulan Leo, Sarawak ditaja oleh Inai Kiara Sdn. Bhd. Dan pengorekan syarikat Malaysia dalam pengerusi manakah Sarawak dan Sarawak juga pengurus pasukan pada tahun 2005. Penaja sebelumnya lain termasuk Air Asia. Semasa 2011 yang pasukan Sarawak yang ditaja oleh Naim Cendera Holdings, pemaju hartanah terkemuka sebenar di Sarawak. Shin Yang Group merupakan satu lagi perbadanan besar di negeri Sarawak untuk menaja pasukan untuk 2011th Kedua-dua lambang penaja yang disebut boleh dilihat pada kit 2011 Sarawak. Semasa 2011 kit telah berhijrah jenama Starsports jenama yang kurang dikenali. Kepada ramai, kit semasa menyerupai Kit Jalur gemilang Merah & Hitam Yang telah menjadikan Sarawak ditakuti oleh ramai pada masa lalu. Musim ini adalah kali pertama sejak 1987 bahawa semua pasukan Liga M-adalah untuk memaparkan penaja mereka sendiri dan bukannya memaparkan penaja am M Liga seperti Dunhill dan Celcom / TM pada masa lalu
Tajaan
[sunting | sunting sumber]| Tempoh | Pengeluar Kit | Penaja |
|---|---|---|
| 1992–2000 |  Lotto
|
Dunhill |
| 2001–2004 |  Rossi
| |
| 2005 | TMnet | |
| 2005/2006 | Celcom | |
| 2006/2007 | TM | |
| 2007/2008 | ||
| 2009 | Streamyx | |
| 2010 |  Adidas
|
TM |
| 2011–2013 |  Starsport
|
Naim Holdings |
| 2014–2016 | Sarawak Energy | |
| 2016 | Marina ParkCity | |
| 2017 | Sarawak Energy | |
| 2018 | - | |
| 2019 | Press Metal | |
| 2020 |  Joma
|
Harini Sdn Bhd |
Pemain
[sunting | sunting sumber]Skuad Utama
[sunting | sunting sumber]- Sehingga 20 Februari 2020
Nota: Bendera menunjukkan pasukan kebangsaan seperti yang ditakrifkan di bawah peraturan kelayakan FIFA. Pemain boleh memegang lebih daripada satu kewarganegaraan bukan FIFA.
|
|
Kejayaan kelab
[sunting | sunting sumber]Domestik
[sunting | sunting sumber]Liga
[sunting | sunting sumber]- Divisyen 1 / Liga Perdana / Liga Super
Juara (1): 1997
- Divisyen 2 / Liga Premier
- Juara (1): 2013
- Naib juara (1): 2011
Piala
[sunting | sunting sumber]- Piala Malaysia
- Naib juara (1): 1999
- Piala FA Malaysia
Juara (1): 1992
- Naib juara (2): 1996, 2001
- Piala Sumbangsih
- Juara (1): 1998
- Naib juara (1): 1993
- Piala Borneo
- Juara (7): 1965, 1966, 1969, 1981, 1982, 1983, 1986
- Naib juara (4): 1971, 1977, 1978, 1980
Belia
[sunting | sunting sumber]- Piala Presiden
- Juara (1): 1990
- Naib juara (2): 1985, 1998
Antarabangsa
[sunting | sunting sumber]- Piala Kejuaraan Piala Asia
- Suku Akhir: 1999
Rekod
[sunting | sunting sumber]Statistik Pasukan
[sunting | sunting sumber]Nota:
- P = Perlawanan, M = Menang, S = Seri, K= Kalah, J = Jaringan, B = Bolos, Mt = Mata, Pos = Posisi
Juara Ke-2 atau Naib-Juara Ke-3 Tersingkir
| Musim | Liga | Piala | Asia | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Divisyen | P | M | S | K | J | B | Mt | Pos | Piala Sumbangsih | Piala FA | Piala Malaysia | Kejohanan | Keputusan | |
| 2004 | Liga Super | 21 | 3 | 7 | 11 | 28 | 38 | 16 | ke-7 | – | Pusingan 1 | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2005 | Liga Premier | 21 | 3 | 5 | 13 | 23 | 38 | 14 | ke-7 | – | Pusingan 1 | Tidak layak | – | – |
| 2005-06 | Liga Premier | 21 | 8 | 6 | 7 | 40 | 39 | 30 | ke-4 | – | Suku-akhir | Suku-akhir | – | – |
| 2006-07 | Liga Super | 24 | 2 | 4 | 18 | 28 | 65 | 10 | ke-12 | – | Pusingan 1 | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2007-08 | Liga Super | 24 | 4 | 2 | 18 | 25 | 67 | 14 | ke-13 | – | Pusingan 2 | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2009 | Liga Super | 24 | 3 | 6 | 15 | 29 | 57 | 15 | ke-12 | – | Pusingan 2 | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2010 | Liga Premier | 22 | 11 | 4 | 7 | 42 | 34 | 37 | ke-6 | – | Pusingan 2 | Tidak layak | – | – |
| 2011 | Liga Premier | 22 | 15 | 3 | 4 | 51 | 16 | 48 | ke-2 | – | Pusingan 1 | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2012 | Liga Super | 26 | 8 | 6 | 12 | 28 | 32 | 30 | ke-11 | – | Pusingan 1 | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2013 | Liga Premier | 22 | 18 | 4 | 0 | 49 | 12 | 58 | Juara | – | Suku-akhir | Separuh-akhir | – | – |
| 2014 | Liga Super | 22 | 9 | 3 | 10 | 26 | 31 | 30 | ke-7 | – | Suku-akhir | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2015 | Liga Super | 18 | 3 | 5 | 10 | 21 | 33 | 14 | ke-10 | – | Pusingan 1 | Suku-akhir | – | – |
| 2016 | Liga Super | 22 | 6 | 6 | 10 | 32 | 40 | 24 | ke-8 | – | Pusingan 2 | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2017 | Liga Super | 22 | 5 | 6 | 11 | 24 | 34 | 21 | ke-11 | – | Suku-akhir | Peringkat kumpulan | – | – |
| 2018 | Liga Premier | 20 | 6 | 4 | 10 | 27 | 35 | 22 | ke-8 | – | Pusingan 2 | Tidak layak | – | – |
| 2019 | Liga Premier | 20 | 4 | 4 | 12 | 25 | 44 | 16 | ke-11 | – | Pusingan 2 | Tidak layak | – | – |
Statistik Penjaring Terbanyak Liga
[sunting | sunting sumber]| Musim | Pemain | Gol |
|---|---|---|
| 2009 | Joseph Kalang Tie
|
11 |
| Zamri Morshidi
|
10 | |
| 2010 | Zamri Morshidi
|
7 |
| 2011 | Bobby Gonzales
|
15 |
| Zamri Morshidi
|
11 | |
| Ashri Chuchu
|
8 | |
| 2012 | Ashri Chuchu
|
4 |
| 2013 | Bobby Gonzales
|
21 |
| 2014 | S. Chanturu
|
6 |
| 2015 |  Billy Mehmet
|
15 |
| 2016 |  Ndumba Makeche
|
10 |
| 2017 |  Mateo Roskam
|
9 |
| 2018 | Bobby Gonzales
|
15 |
| 2019 | Bobby Gonzales
|
9 |
Organisasi Persatuan
[sunting | sunting sumber]Jawatankuasa Eksekutif Persatuan Bola Sepak Sarawak Sesi 2023-2025
[sunting | sunting sumber]- Sehingga 2025
| Jawatan | Nama |
|---|---|
| Presiden | Abang Zulkarnain Abang Abdul Rahman
|
| Timbalan Presiden | Abang Suhordie Abang Zaini
|
| Naib Presiden | Khairulddin Qalam Daud, Abdul Ajis Kon Ghazali, Abdul Rahman Abdul Rahim, Khairul Anuar Adeni, Nichol Agoi
|
| Setiausaha Agung | Hasnandi Bin Mohd Jennis
|
| Pengarah Teknikal | David Usop
|