| Sebahagian daripada siri Politik |
| Bentuk asas pemerintahan |
|---|
Tiran (daripada bahasa Yunani kuno τύραννος (túrannos) yang bermaksud ‘pemerintah mutlak’), dalam penggunaan moden ialah seorang pemerintah mutlak yang tidak terikat oleh undang-undang, atau orang yang merampas kuasa daripada pemerintah yang sah. Tiran sering digambarkan sebagai kejam, dan mungkin mempertahankan kuasa mereka dengan cara menindas, sehingga salah satu terjemahan perkataan ini ialah pemerintah berkuku besi.[1][2] Dalam bahasa Yunani asal, ia bermaksud pemerintah mutlak yang berkuasa tanpa hak perlembagaan,[3] namun pada Zaman Arkaik serta awal Zaman Klasik, perkataan ini mempunyai maksud yang neutral.[4] Namun begitu, ahli falsafah Yunani, Plato, melihat týrannos sebagai bentuk pemerintahan yang buruk, dan disebabkan pengaruh besar falsafah terhadap politik, beliau menyifatkan pemerintahan tirani sebagai “gangguan keempat dan paling buruk bagi sesebuah negara”.[5]
Tiran tidak mempunyai "kemampuan yang merupakan alat untuk membuat keputusan"—akal. Orang yang bersifat tirani terbelenggu kerana bahagian terbaiknya (akal) terbelenggu, dan negara yang tirani juga begitu kerana tiada akal dan ketertiban.[5]
Ahli falsafah Plato dan Aristotle mentakrifkan tiran sebagai pemimpin yang memerintah tanpa undang-undang, menggunakan cara-cara yang melampau dan kejam terhadap rakyatnya sendiri dan orang lain.[6][7] Encyclopédie mentakrifkan tiran sebagai perampas kuasa berdaulat yang menjadikan “rakyatnya mangsa nafsu dan kehendak tidak adilnya, menggantikan undang-undang”.[8] Pada penghujung abad ke-5 dan ke-4 SM, muncul tiran baharu yang mendapat sokongan tentera, terutama di Sicily.
Tuduhan tirani boleh dikenakan kepada pelbagai jenis pemerintahan:
- pemerintahan oleh seorang individu (dalam autokrasi)
- pemerintahan oleh golongan minoriti (dalam oligarki, tirani golongan minoriti)
- pemerintahan oleh golongan majoriti (dalam demokrasi, tirani golongan majoriti)
Rujukan
- ^ Chisholm, Hugh, penyunting (1911). . Encyclopædia Britannica (dalam bahasa Inggeris). 27 (ed. ke-11). Cambridge University Press. m/s. 548.: "TYRANT (Gr. τύραννος, tuan, penguasa), istilah yang digunakan pada zaman moden untuk penguasa yang mempunyai sifat yang kejam dan menindas."
- ^ Bandingkan: "Tyrant". Encyclopedia of Diderot & d'Alembert – Collaborative Translation Project. 2009-11-06. Dicapai pada 2015-04-01.
[...] pada masa kini, tiran difahami bukan sahaja sebagai perampas kuasa berdaulat, tetapi juga pemerintah yang sah yang menyalahgunakan kuasanya untuk melanggar undang-undang, menindas rakyatnya, dan menjadikan rakyat sebagai mangsa nafsu serta kehendak tidak adilnya, yang dijadikan ganti kepada undang-undang
- ^ "tyrant". Encyclopædia Britannica (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2019-10-13.
- ^ Kagan, Donald (1998). Pericles of Athens and the Birth of Democracy (dalam bahasa Inggeris). Simon and Schuster. m/s. 250. ISBN 9780684863955. Dicapai pada 8 December 2020.
- ^ a b Plato, The Republic Book VIII
- ^ "Politics by Aristotle". classics.mit.edu. Dicapai pada 2019-05-21 – melalui Internet Classics Archive, Massachusetts Institute of Technology.
- ^ "The Republic, by Plato". Dicapai pada 2019-05-21 – melalui Project Gutenberg.
- ^ Bandingkan: "Tyrant". The Encyclopedia of Diderot & d'Alembert Collaborative Translation Project. Diterjemahkan oleh Thomas Zemanek. Ann Arbor: Michigan Publishing, University of Michigan Library, 2009 (Terjemahan "Tyran", Encyclopédie Ou Dictionnaire Raisonné des Sciences, des Arts et des Métiers, Jil. 16. Paris, 1765). 6 November 2009. hdl:2027/spo.did2222.0001.238.
[...] pada masa kini, tiran difahami bukan sahaja sebagai perampas kuasa berdaulat, tetapi juga pemerintah yang sah yang menyalahgunakan kuasanya untuk melanggar undang-undang, menindas rakyatnya, dan menjadikan rakyat sebagai mangsa nafsu serta kehendak tidak adilnya, yang dijadikan ganti kepada undang-undang.
Pautan luar
- Tyrant by Jona Lendering di livius.org.
- Loretana de Libero, Die archaische Tyrannis Bryn Mawr Classical Review
- Victor Parker, A History of Greece, 1300 to 30 BC (bab 7)
