_(cropped_2).jpg) Sultan Hassanal Bolkiah Pada Tahun 2021 | |
| Sultan dan Yang Di-Pertuan of Brunei Darussalam ke-29 | |
| Memegang jawatan 5 Oktober 1967 | |
| Timbalan | Al-Muhtadee Billah |
| Didahului oleh | Omar Ali Saifuddien III |
| Perdana Menteri Brunei Darussalam | |
| Memegang jawatan 1 Januari 1984 | |
| Timbalan | Al-Muhtadee Billah |
| Didahului oleh | Jawatan Diwujudkan, dahulu dikenali sebagai Ketua Menteri |
| Menteri Pertahanan
Ketua Komandan Angkatan Bersenjata Diraja Brunei | |
| Memegang jawatan 7 September 1986 | |
| Didahului oleh | Omar Ali Saifuddien III |
| Menteri Kewangan | |
| Memegang jawatan 1 Januari 1984 | |
| Didahului oleh | Jawatan diwujudkan |
| Menteri Hal Ehwal dan Dagangan Brunei | |
| Memegang jawatan 22 Oktober 2015 | |
| Didahului oleh | Mohamed Bolkiah |
| Canselor Universiti Brunei Darussalam | |
| Memegang jawatan 1984 | |
| Didahului oleh | Jawatan diwujudkan |
| Canselor Universiti Islam Sultan Sharif Ali | |
| Memegang jawatan 2007 | |
| Didahului oleh | Jawatan diwujudkan |
| Canselor Universiti Teknologi Brunei | |
| Memegang jawatan 2008 | |
| Didahului oleh | Jawatan diwujudkan |
| Butiran peribadi | |
| Lahir | Hassanal Bolkiah Muiz'zaddin Wad'daulah 15 Julai 1946 Istana Darussalam, Bandar Seri Begawan, Brunei |
| Pasangan |
|
| Anak-anak | 1-Raja Isteri Pengiran Anak Saleha
2-Mariam Abdul Aziz |
| Ibu | Suri Seri Begawan Pengiran Anak Damit |
| Bapa | Begawan Sultan, Omar Ali Saifuddien III |
| Alma mater | Akademi Tentera Diraja Sandhurst, United Kingdom |
| Nilai bersih | AS$20 bilion (2008)[1] |
| Tandatangan |  |
| Kerabat Diraja Negara Brunei Darussalam |
|---|
 |
Kerabat luas diraja
|
Kebawah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Baginda Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah ibni Almarhum Sultan Haji Omar Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien, GCB, GCMG, (keputeraan 15 Julai 1946) merupakan Sultan dan Yang Di-Pertuan Negara Brunei ke-29 dan Perdana Menteri negara itu. Baginda ialah paduka anakanda pertama putera sulung kepada Sultan sebelumnya iaitu Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien. Selain sebagai sultan dan perdana menteri, baginda juga menjawat jawatan sebagai Menteri Pertahanan, Menteri Kewangan dan Menteri Hal Ehwal Luar Negeri dan Perdagangan. Antara sumbangan pribadi yang dapat dilihat ialah sepertri pendidikan perumahan negara,kurnia pribadi bersempena sambutan hari raya aidilfitri, pengagihan kurma sempena bulan ramadhan, dan beberapa pembinaan infrastruktur lain menerusi project jualan titah baginda.
Baginda ialah salah seorang daripada orang yang terkaya di dunia iaitu mempunyai harta lebih AS$200 bilion. Pada 5 Oktober 2017, baginda meraikan Sambutan Jubli Emas sempena baginda menaiki takhta kerajaan. Baginda juga pernah menyambut Sambutan Jubli Perak pada tahun 1992.[2] Pada 5 Oktober 2017, Sultan meraikan Jubli Emas untuk menandakan tahun ke-50 pemerintahannya di atas takhta.[3]
Kehidupan awal
Pengiran Muda Hassanal Bolkiah diputerakan pada 15 Julai 1946 iaitu pada zaman pemerintahan paduka ayahanda saudara baginda, Sultan Ahmad Tajuddin Akhazul Khairi Waddien.[4] Paduka ayahanda baginda, Pengiran Bendahara Seri Maharaja Permaisuara (kemudian Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien) merupakan paduka putera kedua kepada Sultan Muhammad Jamalul Alam. Paduka bonda baginda, Pengiran Anak Damit (kemudian Raja Isteri) merupakan paduka puteri sulung kepada Pengiran Bendahara, Pengiran Anak Abdul Rahman. Baginda diputerakan di Istana Darussalam, Bandar Brunei.
Baginda menerima pendidikan awal secara persendirian di Istana Darul Hana di Bandar Brunei (kini Bandar Seri Begawan) dan menuntut di institusi tertinggi di Brunei dan Tanah Melayu (kini Semenanjung Malaysia).
Baginda pernah bersekolah di Victoria Institution di Kuala Lumpur dan melanjutkan pelajaran di Akademi Tentera Diraja Sandhurst United Kingdom sebagai pegawai kadet dan ditauliahkan pangkat Kapten pada 1967. Baginda berangkat meninggalkan Sandhurst pada tahun yang sama untuk menaiki takhta.
Pengiran Muda Hassanal Bolkiah dimasyhurkan sebagai Pengiran Muda Mahkota pada 1961 dan ditabalkan sebagai Sultan Brunei pada 5 Oktober 1967 sehari selepas paduka ayahanda baginda, Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien, turun daripada takhta secara sukarela.
Takhta
Duli Pengiran Muda Mahkota Hassanal Bolkiah menjadi Sultan Brunei selepas paduka ayahanda baginda turun dari takhta. Baginda telah ditabalkan sebagai Yang Di-Pertuan Negara Brunei pada 1 Ogos 1968. Seperti sultan sebelumnya, baginda telah dinobatkan menjadi Kesatria Kerajaan Britain oleh Ratu United Kingdom iaitu Ratu Elizabeth II. Ini kerana Brunei mempunyai status di bawah perlindungan Britain sejak 1888.
Di bawah Perlembagaan Negeri Brunei 1959, Sultan ialah ketua negara dengan kuasa mutlak, penjawat eksekutif, termasuk juga dalam kuasa-kuasa darurat sejak 1962. Pada 9 Mac 2006, baginda telah meminda perlembagaan Brunei untuk menjadikan Baginda maksum bawah undang-undang sivil Brunei tetapi bukan undang-undang syariah.[5]
Sultan Haji Hassanal Bolkiah ialah Perdana Menteri merangkap ketua kerajaan Brunei. Selain itu, baginda memegang ketiga-tiga kabinet menteri iaitu Menteri Pertahanan, Menteri Kewangan dan Menteri Hal Ehwal Luar Negeri dan Perdagangan. Sebagai Menteri Pertahanan, baginda ialah Pemerintah Tertinggi Angkatan Bersenjata Diraja Brunei, serta Jeneral Kehormat British dan Angkatan Tentera Indonesia. Baginda juga menjawat jawatan Laksamana Kehormat Armada dalam Tentera Laut Diraja Brunei. Baginda juga sebagai Inspektor Jeneral di Pasukan Polis Diraja Brunei.[6][7]
Baginda berkenan menandatangani Perhimpunan Agung Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu dalam kemasukan Brunei Darussalam sebagai salah satu ahli Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu pada September 1984.
Pada tahun 1991, baginda telah memperkenalkan ideologi konservatif untuk Brunei yang dikenali sebagai Melayu Islam Beraja (MIB), yang membentangkan monarki sebagai pembela agama. Baginda juga berminat dalam mendemokrasikan Brunei dengan mengisytiharkan diri Baginda sebagai Perdana Menteri dan Presiden.
Pada tahun 2004, Majlis Mesyuarat Negara Brunei, yang telah dibubarkan sejak 1962, telah dibuka semula. Baginda Hassanal Bolkiah juga mengharamkan perayaan Krismas pada 2015,[8] termasuk memakai topi atau pakaian yang menyerupai Santa Claus. Pengharaman hanya mempengaruhi umat Islam tempatan. Orang Kristian masih dibenarkan meraikan Krismas. Menurut Uskup Brunei Cornelius Sim, pada 25 Disember 2015, terdapat kira-kira 4,000 daripada 18,000 orang Katolik Brunei, terutamanya orang Cina dan orang asing yang tinggal di negara ini, menghadiri massa pada Hari Krismas dan Hari Krismas. Walaupun tiada pengharaman mutlak pada perayaan, terdapat larangan yang mempengaruhi hiasan Krismas di tempat umum, terutama pusat perbelanjaan; larangan tersebut tidak menjejaskan kedai-kedai kecil atau kediaman persendirian termasuk gereja-gereja.[9]
Pada 21 Oktober 2015, dalam perlantikan menteri-menteri kabinet baru, baginda telah bertitah dan menyeru bahawa suara rakyat Brunei hendaklah didengar dalam apa jua cara demi memajukan negera.
Kehidupan peribadi
Raja isteri baginda ialah Raja Isteri Pengiran Anak Saleha. Kebawah Duli Yang Maha Mulia dan Kebawah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Baginda Raja Isteri dikurniakan sebanyak enam orang anakanda. Salah seorang dari putera baginda ialah pewaris takhta kerajaan, iaitu DYTM Paduka Seri Pengiran Muda Mahkota Haji Al-Muhtadee Billah. Pengiran Muda Mahkota bertemu jodoh dengan DYTM Pengiran Anak Isteri Pengiran Anak Sarah dan berkahwin pada 2003, yang kemudiannya dikurniakan cahaya mata, YTM Pengiran Muda Abdul Muntaqim (2007), YTM Pengiran Anak Muneerah Madhul Bolkiah (2011) dan YTM Pengiran Muda Muhammad Aiman (2015), YTM Pengiran Anak Faathimah Az-Zahraa Raihaanul Bolkiah (2017).
Selain itu baginda juga memperoleh empat lagi putera puteri dari hasil perkahwinan baginda dengan Hajah Mariam yang diceraikan kerana nusyuz pada 2003. Baginda kemudian menikahi Azrinaz Mazhar Hakim, bekas pengacara TV Malaysia dan dikurniakan seorang putera dan seorang puteri. Azrinaz diceraikan pada 2010 kerana nusyuz dan semua gelarannya dilucutkan. Baru dua dari putera dan dua orang puteri baginda yang sudah berkahwin dan kesemuanya diraikan secara besar-besaran dan penuh kemeriahan.
Minat
Sultan berminat dengan kereta. Kerabat diraja sentiasa mengekalkan koleksi lebih dari 100 kereta dan istana mempunyai garaj bawah tanah untuk menampung mereka. Selain itu, baginda pernah memiliki salah satu koleksi kereta persendirian terbesar di dunia dengan kira-kira 2500 buah kereta yang dibeli oleh saudaranya Jefri Bolkiah untuk dirinya sendiri, Sultan dan ahli-ahli kerabat diraja yang lain untuk menghiburkan semangat kereta mereka. Pengumpulan kereta dan kepuasan lain Pengiran Muda Jefri membelanjakan berbilion dolar A.S., dan akhirnya mendaratnya dalam masalah dan kerabat diraja dalam krisis kewangan. Koleksi kereta itu ditinggalkan; kebanyakan kereta tanpa garisan berada di luar simpanan, selebihnya dilelong.[10]
Penglibatan Sultan dalam bidang sukan termasuk polo, golf, dan badminton. Baginda juga mempunyai minat memandu kereta lumba, memandu helikopter, dan pesawat. Dalam perjalanan antarabangsa, Baginda mengetuai sendiri Boeing 747-8.[11] Baginda juga sangat gemar emas dan mempunyai Rolls-Royce yang disalut dengan emas 24k.
Tempat persemayaman utama Baginda, istana 1,800 bilik istana Nurul Iman, dianggap sebagai kediaman peribadi terbesar di dunia.[12][13]
Sultan juga berminat untuk bertemu dengan rakyat Brunei, Baginda sering melawat setiap daerah pada tarikh tetap setelah hari ulang tahun keputeraannya, Sultan akan berjabat tangan dengan rakyat jelatanya semasa lawatan tersebut.
Undang-undang anti-LGBT dan mati dengan rejam
Sebagai Perdana Menteri, Bolkiah telah menerajui perundangan yang akan memperkenalkan Hukuman besar untuk homoseksualiti dan perzinaan, dengan rejam, berkuat kuasa mulai 3 April 2019. Ini mencetuskan bantahan antarabangsa.[14] Dasar tersebut mengakibatkan seruan untuk memboikot banyak syarikat milik Keluarga Diraja Brunei, terutamanya Dorchester Collection, sekumpulan hotel terkenal milik sultan di AS dan Eropah.[15]
Sultan, melalui Brunei Investment Agency (BIA) yang memiliki hotel Dorchester Collection, membangkitkan kebimbangan di luar negara pada April 2014 dengan melaksanakan undang-undang Syariah kanun keseksaan yang termasuk mati dengan rejam, potong anggota badan, dan sebatan untuk jenayah di Brunei seperti pengguguran, perzinaan, dan perbuatan seksual sejenis. Tiada yang dikecualikan daripada undang-undang Syariah tanpa mengira kelas mereka berada dan undang-undang hanya terpakai di dalam sempadan Brunei. Apabila sultan membuat pengumuman ini, George Clooney, Elton John, dan Ellen DeGeneres menyeru sekali lagi untuk memboikot semua hotel yang berkaitan dengannya.[16][17]
Sebagai protes, sebuah organisasi advokasi LGBT kebangsaan Amerika Syarikat, Gill Action Fund, membatalkan tempahannya untuk mengadakan persidangan penderma utama di Hotel Beverly Hills dan menuntut bayaran balik depositnya. Pengurusan hotel bertindak balas dengan mengeluarkan kenyataan yang menegaskan bahawa ia tidak mendiskriminasi berdasarkan orientasi seksual.[18] Pereka fesyen Brian Atwood dan Peter Som kemudiannya menggesa protes yang lebih meluas, menggesa industri fesyen memboikot semua hotel yang dimiliki oleh Dorchester Collection.[19]
Pada Januari 2013, Royal College of General Practitioners telah melantik sultan sebagai Sahabat pertama kolej tersebut untuk perkhidmatan penjagaan kesihatan di Brunei dan di luar negara.[20] Pada April 2019, RCGP menarik balik penghormatan ini memandangkan undang-undang LGBT baharu yang disokong oleh sultan yang tidak selaras dengan nilai organisasi.[21]
Putera-puteri
| Nama | Tarikh Keputeraan | Perkahwinan |
Putera-Puteri | |
|---|---|---|---|---|
| Putera dan Puteri dari Raja Isteri Pengiran Anak Hajah Saleha | ||||
| Pengiran Anak Puteri Hajah Rashidah Sa'adatul Bolkiah | 26 Julai 1969 | Pengiran Maharaja Setia Laila di-Raja Sahibul Irshad Pengiran Anak Haji Abdul Rahim bin Al Marhum Pengiran Indera Mahkota Pengiran Anak Dr. Kemaluddin Al-Haj | Pengiran Anak Raheemah Sanaul Bolkiah | |
| Pengiran Anak Hariisah Widadul Bolqiah | ||||
| Pengiran Anak 'Abdul Raqiib | ||||
| Pengiran Anak 'Abdul Haseeb | ||||
| Pengiran Anak Raqeeqah Raayatul Bolqiah | ||||
| Pengiran Anak Puteri Hajah Muta-Wakkilah Hayatul Bolkiah | 12 Oktober 1971 | |||
| Pengiran Muda Mahkota Pengiran Muda Al-Muhtadee Billah | 17 Februari 1974 | Paduka Seri Pengiran Anak Isteri Pengiran Anak Sarah binti Pengiran Haji Salleh Ab-Rahaman | Pengiran Muda Abdul Muntaqim (p. 17 Mac 2007) | |
| Pengiran Anak Muneerah Madhul Bolkiah (p. 2 Januari 2011) | ||||
| Pengiran Muda Muhammad Aiman (p. 7 June 2015) | ||||
| Pengiran Anak Faathimah Az-Zahraa Raihaanul Bolkiah (p. 1 December 2017) | ||||
| Pengiran Anak Puteri Hajah Majeedah Nuurul Bolkiah | 16 Mac 1976 | Y.A.M. Pengiran Anak Khairul Khalil bin Pengiran Syed Haji Jaafari | Pengiran Anak 'Abdul Hafeez (p. 18 Mac 2008) | |
| Pengiran Anak Raihaanah Hanaa-Ul Bolqiah (p. 6 Januari 2010) | ||||
| Pengiran Anak Puteri Hajah Hafizah Sururul Bolkiah | 12 Mac 1980 | YAM Pengiran Anak Haji Mohammad Ruzaini bin Pengiran Dr. Haji Mohammad Yakub | Pengiran Anak Muhammad Za'eem (p. 3 Ogos 2013) | |
| Pengiran Anak Muhammad Aamir (p. 13 Februari 2015) | ||||
| Pengiran Anak Abdul Hakeem (p. 19 Februari 2018) | ||||
| Pengiran Muda Abdul Malik | 30 Jun 1983 | Y.A.M Pengiran Anak Isteri Pengiran Raabiatul Adawiyyah Binti Pengiran Haji Bolkiah | Pengiran Anak Muthee'ah Raayatul Bolqiah (p. 2 Mac 2016) | |
| Pengiran Anak Fathiyyah Rafaahul Bolqiah (p. 10 Mac 2018) | ||||
| Pengiran Anak Khaalishah Mishbaahul Bolqiah (p. 5 Januari 2020) | ||||
| Putera dan Puteri dari (Bekas Pengiran Isteri) Hajah Mariam (1981-2003) bercerai nusyuz | ||||
| Pengiran Muda Haji Abdul Azim | 29 Julai 1982 | |||
| Pengiran Anak Puteri 'Azemah Ni'matul Bolkiah | 26 September 1984 | Y.A.M. Pengiran Muda Bahar ibni Duli Yang Teramat Mulia Paduka Seri Pengiran Di-Gadong Pengiran Muda Haji Jefri Bolkiah | ||
| Pengiran Anak Puteri Fadzilah Lubabul Bolkiah | 23 Ogos 1985 | Y.A.M Pengiran Suami Abdullah Nabil Mahmoud Abdulkadir Al-Hashimi | ||
| Pengiran Muda 'Abdul Mateen | 10 Ogos 1991 | Y.A.M. Pengiran Anak Isteri Anisha Rosnah Binti Adam | ||
| Putera dan Puteri dari (Bekas Pengiran Isteri) Azrinaz Mazhar Hakim (2005-2010) bercerai nusyuz | ||||
| Pengiran Muda Abdul Wakeel | 1 Jun 2006 | |||
| Pengiran Anak Puteri Ameerah Wardatul Bolkiah | 28 Januari 2008 | |||
Tempat persemayaman rasmi
Tempat persemayaman rasmi Sultan ialah Istana Nurul Iman, dengan 1,788 bilik, 257 bilik bersiram, dan keluasan lantai 2,152,782 kaki persegi.
Istana juga menempatkan beberapa pejabat kerajaan, termasuk Pejabat Sultan dan Yang Di-Pertuan, Pejabat Grand Chamberlain, dan juga pejabat-pejabat di bawah Jabatan Perdana Menteri. Sebahagian daripada Kementerian Pertahanan dan Kementerian Kewangan juga terletak di istana ini. Pengiran Muda Mahkota, yang juga Menteri Kanan, bekerja dari pejabat di Istana. Pengurusan Hyatt Hotel dan HM Flight juga terletak di Istana Nurul Iman.
Titah Sultan
Beberapa petikan titah Sultan Haji Hassanal Bolkiah:
SUNGGUH hairan, orang masih saja boleh ketawa, walaupun ribuan para belia dan remaja, lelaki dan perempuan tidak sembahyang subuh, padahal mereka juga mungkin sudah faham dan malah tahu bahawa dua rakaat sembahyang sunat subuh sahaja pun, nilainya mengatasi harga dunia ini dengan segala isi di dalamnya.
- Titah mengenai Kepentingan Ibadah pada 31 Julai 2013
ALLAH mengurniakan nikmat, sementara kita berkewajipan mensyukurinya. Syukur itulah pemangkin segala nikmat dan keberkatan. Tanpa syukur, nikmat akan hakis, tidak dapat bertahan lama.
- Titah Sempena Rombakan Keahlian Majlis Mesyuarat Menteri-Menteri Kabinet dan Pelantikan-Pelantikan Baru pada 9 Muharam 1437/22 Oktober 2015
PENDIDIKAN generasi muda di rumah dan di sekolah juga jangan diabaikan. Kerana pendidikan itu, terutama pendidikan ugama, adalah tonggak untuk memperolehi kekuatan.
- Titah Sempena Sambutan Ulang Tahun Hari Kebangsaan Negara Brunei Darussalam Ke-31 pada 4 Jamadilawal 1436/22 Februari 2015
KITA usah lupa, bahawa semua ibadat adalah dituntut, terpulang kepada kita sama ada hendak memenuhi tuntutan itu ataupun tidak. Jika kita mahu memenuhinya, bererti kitalah hamba yang patuh, sementara jika tidak, maka kitalah hamba yang bernama pembantah.
- Titah Sempena Hari Raya Aidiladha Tahun 1436/2015
TIDAK syak lagi, doa adalah 'survival' kita, 'survival' negara. Makanya tradisi mengisi Tahun Baru Hijrah dengan doa ini adalah wajar diteruskan dan malah dikekalkan.
- Titah Sempena Menyambut Awal Tahun Baru Hijrah 1437 pada 1 Muharam 1437/13 Oktober 2015
Terasul, gelaran, kurniaan dan jata
| Gelaran hormat bagi Sultan dan Yang di-Pertuan Negara Brunei Darussalam | |
|
| |
| Gaya panggilan | Kebawah Duli Yang Maha Mulia |
|---|---|
| Gaya pertuturan | Kebawah Duli Tuan Patik |
| Gaya pilihan | Kebawah Duli |
Terasul dan gelaran
- 15 Julai 1946 – 31 Mei 1951: (Yang Amat Mulia) Pengiran Muda Hassanal Bolkiah ibni Pengiran Muda Omar 'Ali
- 31 Mei 1951 – 14 Ogos 1961: (Yang Teramat Mulia Paduka Seri Duli) Pengiran Muda Hassanal Bolkiah ibni Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien
- 14 Ogos 1961 – 11 Oktober 1967: (Yang Teramat Mulia Seri Paduka Duli) Pengiran Muda Mahkota Pengiran Muda Hassanal Bolkiah ibni Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien, Pengiran Muda Mahkota
- 11 Oktober 1967 – 1 Ogos 1968: (Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri) Sultan Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah ibni Kebawah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Baginda Maulana Al-Sultan Haji Sir Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien, Sultan Negeri Brunei Darussalam
- 1 Ogos 1968 – 7 September 1986: (Kebawah Duli Yang Maha Mulia) Sultan Sir Muda Hassanal Bolkiah Mu'izzaddin Waddaulah ibni Kebawah Duli Yang Teramat Mulia Paduka Seri Begawan Sultan Haji Sir Muda Omar 'Ali Saifudddien Sa'adul Khairi Waddien, Sultan dan Yang Dipertuan Negeri Brunei Darussalam
- 7 September 1986 – 16 Ogos 1987: (Kebawah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Baginda) Sultan Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah ibni Al-Marhum Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien, Sultan dan Yang Di-Pertuan Negara Brunei Darussalam
- 16 Ogos 1987 – kini: (Kebawah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Baginda) Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah ibni Al-Marhum Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien, Sultan dan Yang Di-Pertuan Negara Brunei Darussalam Yang Berdaulat dan Wilayahnya serta sekalian Jajahan Takluk Rantau dan Pesisirnya[22]
- Jawi: كباوه دولي يڠ مها موليا ڤادوک سري بݢندا سلطان حاج حسن البلقية معز الدين والدولة ابن المرحوم سلطان حاج عمر علي سيف الدين سعد الخير والدين، سلطان دان يغ دڤرتوان نݢارا بروني دارالسلام
Kurniaan
- Kurniaan negara
Raja dan Kepala bagi Darjah Kerabat Mahkota Brunei - D.K.M.B.
Raja dan Kepala bagi Darjah Kerabat Laila Utama Yang Amat Dihormati - D.K. (23 September 1962)
Raja dan Kepala bagi Darjah Kerabat Seri Utama Yang Amat Dihormati - D.K. (Seri Utama)
Raja dan Kepala bagi Darjah Seri Ugama Islam Negara Brunei Yang Amat Bersinar - P.S.S.U.B.
Raja dan Kepala bagi Darjah Paduka Laila Jasa Keberanian Gemilang Yang Amat Cemerlang - D.P.K.G.
Raja dan Kepala bagi Darjah Paduka Keberanian Laila Terbilang Yang Amat Gemilang - D.P.K.T.
Raja dan Kepala bagi Darjah Pahlawan Negara Brunei Yang Amat Perkasa - P.S.P.N.B.
Raja dan Kepala bagi Darjah Setia Negara Brunei Yang Amat Bahagia - P.S.N.B.
Raja dan Kepala bagi Darjah Paduka Seri Laila Jasa Yang Amat Berjasa - P.S.L.J.
Raja dan Kepala bagi Darjah Mahkota Brunei Yang Amat Mulia - S.P.M.B.
Raja dan Kepala bagi Darjah Perwira Agong Negara Brunei Yang Amat Setia - P.A.N.B.
- Kurniaan Malaysia
Malaysia :
Penerima Darjah Utama Seri Mahkota Negara (DMN, 9 Julai 1980)
Gallant Commander of the Panglima Gagah Angkatan Tentera (PGAT, 29 Oktober 1986)
_-_DMN.svg){kind=small}
.gif){kind=small}
Johor :
Darjah Kerabat Johor Yang Amat Dihormati Pangkat Pertama (DK I, 19 September 1969)
Dato’ Sri Mulia Sultan Ibrahim Johor (SMIJ, 12 September 2023)
Kelantan :
Penerima Darjah Kerabat Yang Amat Di-Hormati atau Al-Yunusi (DK, 3 Ogos 1968)
Kedah :
Ahli Darjah Kerabat Yang Amat Mulia Kedah (DK, 1 April 2002)
.svg){kind=small}
Ahli Darjah Kerabat Negeri Sembilan (DKNS, 6 Ogos 1980)
Pahang :
Ahli Kelas Pertama Darjah Kerabat Sri Indera Mahkota Pahang Yang Amat Dihormati (DK I, 19 Mei 1984)
Perak :
Penerima Darjah Kerabat DiRaja Yang Amat Dihormati (DK, 15 Ogos 1988) -- kini : 
.svg){kind=small}
Perlis :
Penerima Darjah Kerabat Baginda Tuanku Syed Putra Jamalullail (DK, 12 Mac 1988)
Selangor :
Kelas Pertama Darjah Kerabat Yang Amat Dihormati (DK I, 23 November 1987)
Ahli Darjah Utama Kerabat Terengganu Yang Amat Mulia (DKT, 4 Oktober 1992)
Sarawak : DUBS of Sarawak (9 Mac 1989)
- Kurniaan asing
Pakistan : Nishan-e-Pakistan (18 September 1992)
Bahrain : Darjah Al-Khalifa (24 September 1988)
Mesir : Collar of the Order of the Nile (17 Disember 1984)
Perancis : Grand Croix of the National Order of the Legion of Honour (12 Februari 1996)
Jerman : Grand Cross Special Class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (30 Mac 1998)
Indonesia : Bintang Republik Indonesia Adipurna (22 Oktober 1984)
Jepun : Collar of The Supreme Order of the Chrysanthemum (3 April 1984)
Jordan : Order of al-Hussein bin Ali (19 Disember 1984)
Kuwait : Collar of the Order of Mubarak the Great (20 Mei 2015)
Laos : Phoxay Lane Xang (28 November 2004)
Maghribi : Darjah Quissam El Mohammdi Grand Collier (27 September 1988)
Belanda : Order of the Netherlands Lion (21 Januari 2013)[23]
Oman : The Civil Order of Oman, First Class (15 Disember 1984)
Filipina :
- Raja of the Order of Sikatuna (29 Ogos 1988)
- Punong Komandante (Chief Commander) of the Philippine Legion of Honor (5 Mac 1998)
Arab Saudi : Collar of the Order of Badr Chain (3 Januari 1999)
Singapura :
- Kelas pertama Darjah Utama Temasek (12 Februari 1990)
- Darjah Utama Bakti Cemerlang (Tentera) (DSO, 12 Februari 1990)
Korea Selatan : Grand Order of Mugunghwa (6 April 1984)
Sweden : Knight of the Royal Order of the Seraphim (7 Februari 2004)
Thailand : Order of Rajamitrabhorn (1 November 1988),
Ukraine : Order of Prince Yaroslav the Wise 1st class (7 Mac 2004) & Cross of Honour (28 Januari 2007)
United Kingdom :
- Honorary Knight Grand Cross of The Most Honourable Order of the Bath (GCB, 4 November 1992) [24]
- Honorary Knight Grand Cross of The Most Distinguished Order of St Michael and St George (GCMG, 29 Februari 1972) [24]
- Honorary Companion of The Most Distinguished Order of St Michael and St George (CMG, 7 Ogos 1968) [24]
- Ijazah kehormat
Sultan Haji Hassanal Bolkiah telah dianugerahkan dengan beberapa ijazah kedoktoran di serata dunia.
Akademik Negara Brunei Darussalam
| Tarikh kurniaan | Institut | Anugerah | Rujukan |
|---|---|---|---|
| 21 September 1989 | Universiti Brunei Darussalam | Ijazah Kehormat Doktor Persuratan | |
| 30 September 2017 | Universiti Teknologi Brunei | Ijazah Kehormat Kedoktoran dalam Bidang Kejuruteraan | [25] |
- Akademik asing
| Negara | Tarikh kurniaan | Institut | Anugerah | Rujukan |
|---|---|---|---|---|
| Malaysia |
2 Oktober 2001 | Universiti Islam Antarabangsa Malaysia | Ijazah Kehormat Doktor Falsafah Sains Politik | [26] |
 Republik Rakyat China |
20 Oktober 2001 | Universiti Pengajian Luar Beijing China | Ijazah Kehormat Doktor Hubungan Antarabangsa | |
 Thailand |
28 Ogos 2002 | Universiti Chulalongkorn | Ijazah Doktor Kehormat Sains Politik | |
 Rusia |
2005 | Moscow State University for International Relations | Kedoktoran kehormat | [27] |
 England |
Universiti Oxford | Doktor Kehormat Undang-Undang | ||
 Scotland |
Universiti Abardeen | Doktor Kehormat Persuratan | ||
 Indonesia |
Universitas Gadjah Mada | Ijazah Kedoktoran Kehormat Kemanusiaan dan Budaya | [28] | |
 Singapura |
27 Januari 2005 | Universiti Kebangsaan Singapura | Doktor Kehormat Undang-Undang | [29] |
 United Kingdom |
King's College London | Doktor Kehormat Undang-Undang | [30] | |
| Indonesia |
21 April 2011 | Universiti Indonesia | Kedoktoran Kehormat Falsafah dan Kemanusiaan | [31] |
| Malaysia |
5 November 2014 | Universiti Sains Malaysia | Doktor Kehormat Undang-Undang | [32] |
| Malaysia |
23 Mac 2019 | Universiti Teknologi MARA | Ijazah Doktor Kehormat (Kepimpinan Islam) | [33] |
Eponim diraja
Lambang
Keturunan
Keturunan Hassanal Bolkiah
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rujukan
- ^ Pendleton, D.; Vorasasun, C.; von Zeppelin, C.; Serafin, T. (22 August 2008). "The Top 15 Wealthiest Royals". Forbes.
- ^ "World's second-longest reigning monarch, Sultan Hassanal Bolkiah, marks golden jubilee in style". Times Now. 5 October 2017. Dicapai pada 14 September 2018.
- ^ "Sultan of Brunei's Golden Jubilee celebrated with chariot parade". CNN. 5 October 2017. Dicapai pada 23 October 2017.
- ^ Leifer, Michael (13 May 2013). Dictionary of the Modern Politics of Southeast Asia. Routledge. m/s. 76.
- ^ "Sultan of Brunei Declares Himself Infallible". Hello!. 9 Mac 2006.
- ^ "Country profile: Brunei". BBC News. 21 January 2010. Dicapai pada 4 Mei 2010.
- ^ "Sultan of Brunei reopens parliament". BBC News. 25 September 2004. Dicapai pada 4 Mei 2010.
- ^ "Brunei did not ban Christian from celebrating Christmas". TheMalayOnline. 25 December 2015. Dicapai pada 24 December 2015.
- ^ "Thousands celebrating Christmas in Brunei". The Brunei Times. 25 Disember 2015. Diarkibkan daripada yang asal pada 29 Disember 2015. Dicapai pada 25 Disember 2015.
- ^ Michael Sheehan. "The Sultan Of Brunei's Rotting Supercar Collection | Gizmodo Australia". Gizmodo.com.au. Dicapai pada 22 July 2017.
- ^ "President Obama Meets with the Sultan of Brunei". whitehouse.gov. 12 March 2013. Dicapai pada 22 July 2017.
- ^ Meet the world's other 25 royal families
- ^ The Sultan of Brunei Intends to Stone Adulterers (Wait, What Century Is This?) by Charlie Campbell 7 March 2014 Time magazine
- ^ "Undang-undang anti-gay baharu Brunei berkuat kuasa minggu ini. Begini cara dunia bertindak balas". Dicapai pada 31 Mac 2019. Unknown parameter
|pertama=ignored (bantuan); Unknown parameter|tarikh=ignored (bantuan); Unknown parameter|kerja=ignored (bantuan); Unknown parameter|terakhir=ignored (bantuan) - ^ Tan, Yvette (3 April 2019). "Brunei melaksanakan hukuman rejam hingga mati di bawah undang-undang anti-LGBT baharu". BBC News. Dicapai pada 3 April 2019.
- ^ Clooney, George (2019-03-28). "George Clooney: Boikot Sultan Hotel Brunei Mengenai Undang-undang Anti-Gay yang Kejam". Tarikh Akhir. Dicapai pada 2019-04-03.
- ^ hotel-boycott/news-story/a735ffbefcf9ac9951cd7e8829a30997 "Undang-undang anti-gay Brunei: Ellen menyiarkan rayuan terdesak di Facebook" Check
|url=value (bantuan). www.news.com.au. 2 April 2019. Dicapai pada 2019-04-03. - ^ -by-697712 "Hotel Beverly Hills Diboikot oleh Kumpulan LGBT Atas Pemilikan Sultan Brunei (Laporan)" Check
|url=value (bantuan). The Hollywood Reporter. 19 April 2014. Dicapai pada 11 Julai 2014. - ^ [http:/ /www.queerty.com/how-a-stay-at-this-iconic-los-angeles-hotel-supports-the-stoneing-to-death-of-gay-in-brunei-20140422 "How A Stay Di Hotel Los Angeles Ikonik Ini Menyokong Hukuman Rejam Kematian Gay Di Brunei"] Check
|url=value (bantuan). Queerty. 22 April 2014. Dicapai pada 11 Julai 2014. - ^ archive.org/web/20130118041612/http://www.rcgp.org.uk/news/rcgp-inaugurates-companion-of-the-college-award.aspx "RCGP merasmikan Anugerah Sahabat Kolej" Check
|archive-url=value (bantuan). 2013-01-18. Diarkibkan daripada org.uk/news/rcgp-inaugurates-companion-of-the-college-award.aspx yang asal Check|url=value (bantuan) pada|archive-url=requires|archive-date=(bantuan). Dicapai pada 2019-04-03. Unknown parameter|archive- date=ignored (bantuan) - ^ "Kemas kini RCGP mengenai penghormatan Sultan Brunei dan 'Sahabat Kolej'". Unknown parameter
|laman web=ignored (bantuan) - ^ PERLEMBAGAAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM
- ^ Noblesse et Royautés Diarkibkan 2013-01-25 di Wayback Machine (French), State visit of Netherlands in Brunei, Photo Diarkibkan 2013-02-16 di archive.today
- ^ a b c Royal Ark, Brunei genealogy details - p.13
- ^ Marlinawaty Hussin (30 September 2017). "Berkenan menerima pengurniaan Ijazah Kehormat Kedoktoran". Pelita Brunei. Dicapai pada 6 November 2018.
- ^ "Sultan Brunei dianugerah Ijazah Kehormat Doktor Falsafah UIAM". Utusan Online. 2 Oktober 2001. Dicapai pada 6 November 2018.
- ^ "H. Bolkiah, Sultan of Brunei". Klosi News. 21 Februari 2010. Diarkibkan daripada yang asal pada 2016-04-06. Dicapai pada 29 November 2010.
- ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-11-21. Dicapai pada 2015-10-29.
- ^ http://newshub.nus.edu.sg/pressrel/0501/050127.htm
- ^ "Honorary doctorate for Sultan". The Brunei Times. 15 April 2011. Dicapai pada 18 April 2011.[pautan mati kekal]
- ^ "Indonesia varsity to confer honorary doctorate on HM". The Brunei Times. 17 April 2011. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-03-27. Dicapai pada 18 April 2011.
- ^ "Sultan Brunei terima Ijazah Kehormat Doktor Undang-Undang". Berita Harian. 5 November 2014. Dicapai pada 6 November 2018.
- ^ "Penganugerahan satu penghormatan kepada baginda, negara". Pelita Brunei. 23 Mac 2019. Dicapai pada 24 Mac 2019.
Pautan luar
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Sultan Haji Hassanal Bolkiah |
- Laman web rasmi Kerajaan Brunei
- Leppard, David. "Sultan caught in property feud", Times Online, 30 Julai 2006
- A Brunei Royal Scandal & Bad Business Dealings Diarkibkan 2009-07-20 di Wayback Machine
- Kennedy, Dominic. "The prince, the lawyer and his wife lose out in court", The Times, 26 Januari 2007. article regarding Thomas Derbyshire and Faith Zaman losing appeal against freezing of assets in multi-million dollar fraud case
- Forbes World's Richest People 1997 Diarkibkan 2012-01-18 di Wayback Machine, Forbes.com
- Brunei's Battle Royal, Business Week
- Unofficial website about the sultan; linked 17 Februari 2006
- Usborne, David. "Brotherly love runs out", 11 Februari 2006, about the sultan's legal fight with his brother; linked 17 February 2006
- Sultan of Brunei Diarkibkan 2007-03-16 di Wayback Machine, New Internationalist, Mei 2000
- Brunei, a Shellfare State Diarkibkan 2010-05-23 di Wayback Machine – a report of a visit to Brunei
Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'izzaddin Waddaulah ibni Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien Tarikh keputeraan: 15 Julai 1946
| ||
| Gelaran pemerintah | ||
|---|---|---|
| Didahului oleh Sultan Haji Omar 'Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien |
Sultan Brunei 1967–kini |
Pemegang jawatan kini Heir apparent: Pengiran Muda Haji Al-Muhtadee Billah |
| Kerabat diraja Brunei | ||
| Didahului oleh jawatan kosong |
Pengiran Muda Mahkota Brunei 1961–1968 |
Diikuti oleh: Pengiran Muda Haji Al-Muhtadee Billah |
| Rekod | ||
| Didahului oleh Bill Gates |
Orang Terkaya di Dunia (Forbes) 1997 |
Diikuti oleh: Bill Gates |
| 1300-an | Muhammad Shah (1363 - 1402) |  |
|---|---|---|
| 1400-an | Abdul Majid Hasan (1402 - 1408) • Ahmad (1408 - 1425) • Sharif Ali ( 1425 - 1432) • Sulaiman (1432 - 1485) • Bolkiah (1485 - 1524) | |
| 1500-an | Abdul Kahar (1524 - 1530) • Saiful Rizal (1533 - 1581) • Shah Brunei (1581 - 1582) • Muhammad Hasan (1582 - 1598) • Abdul Jalilul Akbar (1598 - 1659) | |
| 1600-an | Abdul Jalilul Jabbar (1659 - 1660) • Muhammad Ali (1660 - 1661) • Abdul Hakkul Mubin (1661 - 1673) • Muhyiddin (1673 - 1690) • Nasruddin (1690 - 1710) | |
| 1700-an | Husin Kamaluddin (1710 - 1730 dan 1737 - 1740) • Muhammad Alauddin (1730 - 1737) • Omar Ali Saifuddien I (1740 - 1795) • Muhammad Tajuddin (1795 - 1804) | |
| 1800-an | Muhammad Jamalul Alam I (1804) • Muhammad Tajuddin (1804 - 1807) • Muhammad Kanzul Alam (1807 - 1826) • Muhammad Alam (1826 - 1828) • Omar Ali Saifuddin II (1828 - 1852) • Abdul Momin (1852 - 1885) • Hashim Jalilul Alam Aqamaddin (1885 - 1906) | |
| 1900-an | Muhammad Jamalul Alam II (1906 - 1924) • Ahmad Tajuddin (1924 - 1950) • Omar Ali Saifuddien III (1950 - 1967) • Hassanal Bolkiah Mu'izzadin Waddaulah (1967 - kini) | |
| Kini | Hassanal Bolkiah Mu'izzadin Waddaulah (1967 - kini) | |
Pemerintah monarki negara berdaulat kini | |
|---|---|
| Afrika | |
| Asia | |
| Eropah | |
| Amerika | |
| Oceania | |
| |
|
Menteri Kewangan negara ahli Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik | |
|---|---|
| Umum | |
|---|---|
| Perpustakaan negara | |
| Lain-lain | |
